Czym jest tax code, czyli kod podatkowy w pigułce

Do czego jest potrzebny tax code, jak powstaje, gdzie go znajdziesz, a także, co zrobić, kiedy twój kod jest nieprawidłowy. Są to niezmiernie ważne pytania, bowiem od tax code, zależy ile podatku zabiera pracodawca od każdej wypłaty. Nieprawidłowy tax code może oznaczać, że płacisz zbyt duży lub zbyt mały podatek.

Suzy Hazelwood

Na podstawie kodu podatkowego pracodawca oblicza, jaki podatek zostanie odprowadzony od twojego wynagrodzenia na rzecz urzędu skarbowego.

Jak wygląda tax code?

Kod składa się zazwyczaj z trzech cyfr i jednej litery np. 1257L. Pamiętaj, że jeśli pracodawca użyje błędnego kodu, możesz ubiegać się o zwrot nadpłaconego podatku. Ewentualnie zostaniesz poproszony o zapłacenie dodatkowej kwoty. Jeżeli uważasz, że to właśnie tobie został przydzielony niewłaściwy tax code, niezwłocznie powiadom o tym HMRC.

Jak powstaje kod podatkowy?

Kod podatkowy powstaje w czterech krokach, z których pierwszym jest zsumowanie wszystkich kwot wolnych od podatku, jakie ci przysługują. Zazwyczaj będzie to po prostu tylko Personal Allowance i większość osób ma kod, który odzwierciedla tą kwotę.  W roku podatkowym 2024/2025 kwota wolna od podatku wynosi 12570 funtów, a więc podstawowy tax code to 1257L . W niektórych przypadkach do kwoty mogą zostać doliczone wydatki związane z wykonywaną przez ciebie pracą i wtedy twój kod będzie większy, a więc będziesz miał większą kwotę wolną od podatku.

W drugim kroku sumowany jest twój dochód, od którego nie zapłaciłeś podatku, np. zarobki z pracy w niepełnym wymiarze godzin, a także inne employment benefits związane z twoim zatrudnieniem. W kolejnym etapie kwota tego dochodu zostaje odjęta od całkowitej sumy przysługujących ci kwot wolnych od podatku. Otrzymana różnica to właśnie całkowity dochód zwolniony od podatków, który możesz uzyskać w danym roku podatkowym.

W ostatnim kroku dochód wolny od podatku zostaje podzielony przez dziesięć, a wynik jest następnie przypisywany do litery w twoim kodzie.

Gdzie znajdziesz swój tax code?

Kod podatkowy jest dostępny w formularzu P60, który powinieneś otrzymać od swojego pracodawcy co roku. Może być też na P45, jeżeli zmieniasz pracę. Wówczas ważne jest, abyś zabrał ten dokument ze sobą i przekazał go nowemu szefowi. Nie martw się jednak, kiedy zgubisz formularz. W takiej sytuacji bez problemu dowiesz się, jaki kod podatkowy został ci przypisany. Wystarczy, że skontaktujesz się ze swoją placówką Tax Office. Musisz tylko przygotować wcześniej numer ubezpieczenia i numer identyfikacji podatkowej, które podasz przy rozmowie z Tax Office. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy podejmujesz swoją pierwszą pracę. Wtedy pracodawca poprosi cię, żebyś wypełnił formularz P46. Następnie obliczy twój kod podatkowy i odprowadzi należny podatek od twojej pensji. Tax code powinien też widnieć na każdym payslipie.

Jak działa kod K?

Może się zdarzyć, że suma twoich dochodów, od których nie został odprowadzony podatek, jest wyższa niż przysługująca ci kwota wolna od podatku. Nie zdziw się, kiedy w takiej sytuacji na początku twojego kodu pojawi się litera K. Co oznacza ona w praktyce? Ano tyle, że od nadwyżki uzyskanych dochodów oprowadzony zostanie podatek.

Jeżeli pracodawca przyzna Ci kod tymczasowy BR

To tak zwany Emergency tax code. Pracodawca musi z niego skorzystać, kiedy HMRC nie obliczy podatku, jaki powinieneś płacić. Kod tymczasowy zostanie ci przydzielony, kiedy podejmiesz nową pracę. Wtedy twój przełożony poprosi cię o wypełnienie formularza P46. W ramach kodu tymczasowego zostanie ci przyznana podstawowa kwota wolna od podatku, nawet, jeżeli taka ci nie przysługuje. Później urząd skarbowy zrewiduje twój kod i w przypadku, kiedy zapłaciłeś zbyt wysoki podatek za okres, kiedy przysługiwał ci emergency tax code, będziesz mógł wystąpić o zwrot nadpłaconej kwoty.