Kiedy przypada wieczór Trzech Króli, szekspirowska Twelfth Night?

Wieczór Trzech Króli (Twelfth Night) wedle starej tradycji przypada na 5 stycznia, przed dwunastym dniem Bożego Narodzenia i dniem Objawienia Pańskiego, kiedy to trzech królów (lub magów bądź mędrców, jak chcą niektórzy) miało dotrzeć dojść do stajenki, w której urodził się Jezus.

Bankside: tradycyjny orszak przed świętem Trzech Króli. Fot. Getty

Twelfth Night obchodzona była w Wielkiej Brytanii formalnie przed Dniem Objawienia jako wigilia tego święta – wywodzi się to z tradycji każącej traktować wieczór i noc przed świętem jako jego początek – dzień kończył się bowiem dla Anglosasów wraz z zachodem słońca.

Stąd też w kolejnych wiekach Boże Narodzenie zaczynało się już o zachodzie słońca dnia 24 grudnia i trwało aż do zmroku 25 grudnia, kiedy rozpoczynał się dzień św. Szczepana (zwany obecnie Boxing Day). W dzień Trzech Króli od czasów wiktoriańskich z mieszkań pozbywano się też świątecznych ozdób.

Przed epoką wiktoriańską zaś dekoracje świąteczne pozostawiane były w domach aż do święta Matki Boskiej Gromnicznej, czyli 2 lutego, widać więc, że i tradycja ulega zmianie. Od pewnego czasu również święto Trzech Króli lub Twelfth Night obchodzone jest 6 stycznia.

Jeśli już wspominamy tradycje, trzeba dodać, że niegdyś Twelfth Night było to dużą uroczystością, ponadto dniem, gdy robiło się kawały swym znajomym, rodzinie i sąsiadom. W Wielkiej Brytanii na stołach pojawiał się ciężki keks, w którym ukrywane było ziarno fasoli. Kto je znalazł w swym kawałku ciasta, zostawał fasolowym królem bądź królową, których polecenia, zwłaszcza śmieszne, musieli wypełniać wszyscy biesiadnicy. Stąd też wziął się pseudonim Rowana Atkinsona.

Poza keksem jadano też pikantne, imbirowe potrawy, piło się zaś wassailling, grzany cydr jabłkowy, mający obudzić jabłonie, wygonić z sadów złe duchy i zapewnić obfite zbiory następnej jesieni. Przy stołach, nawet w ubogich domach, nie brakowało toastów i pieśni. Tam, gdzie spotykało się więcej osób, odgrywane były też pantomimy (mumming), zazwyczaj na kanwie historii o smoku i św. Jerzym.

W ów zwyczaj wystawiania przedstawień zapewne wpisał się też Szekspir, tworząc ok. 1600 roku “Wieczór Trzech Króli” (Twelfth Night, or What You Will), wspaniałą, kostiumową komedię pomyłek, wystawianą na początku stycznia tam, gdzie do dziś obchodzi się hucznie to święto, np. w londyńskiej dzielnicy Bankside.