Hormony w służbie udanego seksu

Seksualizm jest genetycznie zaprogramowany i chęć realizowania tych pragnień istnieje zawsze.

BBC: Seks to najtańsza rozrywka>>

Popęd seksualny zależy w dużej mierze od działania hormonów w organizmie (zarówno żeńskich, jak i męskich). Badania wykazały, że aktywność seksualna kobiet wzrasta w połowie cyklu miesiączkowego, gdy pojawia się jajeczkowanie. Dzieje się tak  dlatego, że rośnie wówczas poziom żeńskiego hormonu – estrogenu. W tym czasie zwiększa się w organizmie kobiety także ilość męskiego hormonu  – testosteronu – który również wzmacnia potencję seksualną. Podczas menopauzy, z kolei,  obserwuje się również proporcjonalnie więcej testosteronu (z powodu zmniejszania się ilości żeńskich hormonów). Obecność tego hormonu u kobiet może być różna. U niektórych w tym okresie wzrasta bezwzględny poziom testosteronu, u innych zmniejsza się o 50 procent lub więcej. Hormony wpływają również na aktywność seksualną mężczyzn. Im wyższy poziom męskich hormonów – testosteronu i androstenedionu, tym większa potencja.
 
Hormony – to wytwarzane przez organizm, niezbędne dla procesów przemiany materii związki, których zadaniem jest koordynowanie procesów chemicznych zachodzących w komórkach. Nie są budulcem ani nie dostarczają energii. Od ich działania zależy jednak równowaga środowiska wewnętrznego, co jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania wszystkich narządów. Hormony występują w organizmie w bardzo małym stężeniu, ale każde odchylenie od stanu pożądanego zakłóca równowagę i powoduje wystąpienie objawów chorobowych.
Hormony płciowe nie tylko umożliwiają kobietom zajście w ciążę, chronią je również przed wieloma chorobami. Dzięki nim rzadziej niż mężczyźni chorujemy na miażdżycę i zawał serca. Wolniej też postępuje w organizmie proces odwapnienia kości (osteoporoza). Poziom hormonów nie jest jednak przez całe życie taki sam. Z wiekiem jajniki wytwarzają ich coraz mniej i tracimy tę naturalną ochronę.
Większość hormonów wytwarzają gruczoły wydzielania wewnętrznego, zwane też gruczołami dokrewnymi. Wydzielina tych gruczołów przedostaje się bezpośrednio do krwi, a następnie, wraz z krwią, jest transportowana do narządów docelowych. Odpowiednie hormony trafiają we właściwe miejsca dzięki receptorom znajdującym się na powierzchni komórek.
 
Ośrodek sterowania produkcją hormonów znajduje się w podwzgórzu mózgu, gdzie stykają się ze sobą system nerwowy i system hormonalny. Komunikat o zapotrzebowaniu poszczególnych narządów na odpowiednie hormony kierowany jest do przysadki mózgowej, która produkuje hormony sterujące – pobudzające lub hamujące aktywność gruczołów dokrewnych. Najważniejszymi gruczołami wydzielania wewnętrznego są, obok przysadki, tarczyce, przytarczyce, nadnercza, trzustka oraz męskie i żeńskie gruczoły płciowe. Niedoczynność lub nadczynność gruczołów dokrewnych powoduje odpowiednio niedobór lub nadmiar poszczególnych hormonów, co prowadzi do chorób.

 
Hormony w służbie kobiecości i męskości
Testosteron jest obecny i potrzebny także w organizmie kobiety, jednak do tej pory nie ustalono, jaka jego ilość jest pożądana. Wiadomo, że zbyt duża ilość tego hormonu ma działania niepożądane. Może powodować proces maskulinizacji, polegający na występowaniu u kobiety męskich cech, takich jak obniżenie głosu czy nadmierne owłosienie. U mężczyzn nadmierna ilość hormonów również może stwarzać problemy. Zachowanie seksualne mężczyzny również w pewnym stopniu uzależnione jest od zmian hormonalnych, jakie z wiekiem zachodzą w jego organizmie (tak, jak u kobiet istnieje okres menopauzy, tak u mężczyzn okres ten nazywa się andropauzą). Wzrasta u niego poziom tzw. inhibitorów, czego wynikiem może być m.in. obniżenie poziomu testosteronu oraz częstotliwość erekcji. Jednak podawanie testosteronu mężczyźnie nie daje tak skutecznych wyników jak u kobiety. Dzięki hormonom płciowym tak bardzo różnimy się od mężczyzn – mamy inna sylwetkę, głos, włosy, inaczej też rozkłada się nasza tkanka tłuszczowa, mamy odmienną psychikę, inaczej zbudowany układ kostny i mięśnie. One również umożliwiają nam zajście w ciążę, utrzymanie tej ciąży i poród.

Wpływ hormonów na nasze libido
Zarówno w życiu kobiet, jak i mężczyzn występują okresy życia, w których aktywność seksualna jest większa, ale jest taki czas, kiedy potrzeby seksualne się zmniejszają. Spadek aktywności seksualnej w tym czasie w zależności od płci jest różny. Różne są też czynniki, powodujące te zmiany. Zmniejszenie libido bardziej zauważalne jest z wiekiem u kobiet niż u mężczyzn. W młodości, kiedy hormony „buzują” – ochota na zbliżenia zarówno u kobiet, jak i mężczyzn jest zazwyczaj ogromna. Bywa, że determinuje inne dziedziny życia. Największe jednak wahania w potrzebach zbliżeń daje się zauważyć u kobiet w okresie menopauzy. Wtedy właśnie zanika czynność hormonalna jajników. Występuje przeciętnie między 50. a 51. rokiem życia. Jest to ostatnia miesiączka w życiu. Kobieta odczuwa zmniejszoną witalność, czuje, że jej atrakcyjność zmalała, zachodzą zmiany zanikowe w obrębie narządów płciowych, naturalna wilgoć pochwy maleje drastycznie (co może prowadzić nawet do bólu podczas stosunku). Zachodzące zmiany psychiczne, fizyczne i fizjologiczne wpływają na niską samoocenę jako partnera seksualnego i wpływają na mniejszą aktywność seksualną. U mężczyzn w podobnym okresie – andropauzie – zmniejsza się wydzielanie hormonów przez jądra.
Andropauza powoduje wystąpienie wielu zaburzeń seksualnych, takich jak: obniżenie pożądania seksualnego, zaburzenia wzwodu, wytrysku.
 
Co jeszcze kieruje naszym życiem seksualnym?
Seksualizm jest genetycznie zaprogramowany i chęć realizowania tych pragnień istnieje zawsze. Z wiekiem choćby ze względu na trudności ich realizowania pragnienia te zmniejszają się. Wynika to z zaburzeń hormonalnych i ograniczeń fizycznych. Niekorzystnie na aktywność seksualną mają wpływ: niehigieniczny tryb życia, nadmierna konsumpcja, alkohol. Spadek lub brak zainteresowania seksem u ludzi w okresie menopauzy i andropauzy wynika raczej z przyczyn zdrowotnych. Trudności z osiąganiem wzwodu czy zwilżania pochwy w trakcie stosunku wynikają z zaburzeń hormonalnych.
U zdrowych mężczyzn między 20. a 80. rokiem życia z wiekiem poziom hormonów płciowych, które są motorem poczynań seksualnych spada o 51%. Spadek zainteresowania seksem uwarunkowany jest również niewłaściwymi relacjami partnerskimi, emocjonalnymi, brakiem akceptacji własnego ciała i urazami psychicznymi. Brak zaspakajania potrzeb seksualnych, z którymi się rodzimy wyzwala u nas wiele niekorzystnych zachowań i zmian. Długo trwająca abstynencja seksualna doprowadza do zaniku potrzeb seksualnych i pogłębia zmiany zanikowe w obrębie narządów płciowych. Abstynencja seksualna może prowokować do postaw agresywnych wobec partnera, doprowadzić do depresji.
 
Na ratunek
Dzięki osiągnięciom współczesnej medycyny, edukacji seksualnej, aktywność seksualna obecnie wzrasta. Warto wspomnieć, że trudności u kobiet w czasie stosunku płciowego w okresie menopauzy są mniejsze u kobiet, które wykazywały dużą aktywność seksualną przed menopauzą. Mężczyźni z kolei w okresie andropauzy są bardziej „sprawni” nad ranem w wyniku zwiększonej ilości hormonów płciowych w tych godzinach. Z tego względu wskazane jest podejmowanie aktywności seksualnej przez mężczyzn w godzinach rannych. Na zachowanie aktywności seksualnej w okresie menopauzy i andropauzy ma wpływ kondycja fizyczna, właściwa dieta i zaniechanie używek. Z pomocą w leczeniu zmniejszającej się aktywności seksualnej dobry skutek przynosi: psychoterapia, stosowanie leków pobudzających psychikę oraz leków hormonalnych.

Ilona Korzeniowska / Fot. Shutterstock
 
BBC: Seks to najtańsza rozrywka>>