Cyborg atakuje!

„Zawodnicy ustawili się na starcie biegu finałowego na 400 metrów: tor pierwszy Franz Ludvig (Niemcy)– proteza lewej nogi firmy Messerschmitt, dalej Mark Smith (USA)– proteza prawej nogi firmy NASA, Phillipe Blondy (Francja) – protezy obu nóg firmy Philips, Igor Lichaczow (Rosja) – obie nogi naturalne…”. Fragment relacji z finałowego biegu na 400 m podczas Igrzysk Olimpijskich w Krakowie w 2036r.

Pierwszy krok został już zrobiony. Dokładnie 15 lipca 2007 roku podczas mityngu IAAF w Sheffield Oscar Pistorius szybko biegający dzięki specjalnym protezom z włókna węglowego, został dopuszczony do startu z zawodnikami pełnosprawnymi. Podczas rozegranych niedawno lekkoatletycznych mistrzostw globu w koreańskim Daegu zdobył wraz z kolegami z reprezentacji RPA srebrny medal w sztafecie 4×400 metrów. Pistorius nie został co prawda wystawiony w finałowym biegu rozstawnym, ale pobiegł w eliminacjach i medal został mu przyznany. Wystartował na pierwszej zmianie, gdyż z uwagi na swoją niepełnosprawność, tylko taka stała przed nim alternatywa… Indywidualnie nie zdołał załapać się tym razem do finałowej rozgrywki, odpadając w półfinale. Decyzja o dopuszczeniu Oscara Pistoriusa do rywalizacji z pełnosprawnymi biegaczami budzi wiele kontrowersji i… niesmak. Powodów jest kilka. Po pierwsze, zawodnik RPA używa drogich, specjalnie dla niego skonstruowanych protez wykonanych z włókna węglowego. Tysiące ludzi o identycznym stopniu kalectwa może tylko pomarzyć o takich protezach. Nie sądzę, by Pistorius startując na zwykłych, ogólnie dostępnych protezach byłby w stanie nawiązać kontakt wzrokowy z oddalającymi się rywalami. Po drugie, kto zaręczy, że w niedalekiej przyszłości pełnosprawni atleci nie będą skazani na porażkę w starciu z cyborgami. Triumfalny marsz nowoczesnych technologii jest trudny do powstrzymania. Ba! Już nie marsz, ale szaleńczy –  nomen omen – bieg. W wysoko kwalifikowanym sporcie krążą tak gigantyczne pieniądze, że niebawem duże koncerny mogą zainteresować się produkcją protez gwarantujących medale, rekordy i… wielką kasę. Naukowcy po przeprowadzeniu badań biomechanicznych orzekli, że używane dziś przez zawodnika RPA protezy zapewniają mu dużą przewagę nad „normalnymi” biegaczami. A co będzie jutro? Wyrafinowane technologie, najnowocześniejsze, kosmiczne materiały będą w stanie odmienić oblicze sportu. Któż zagwarantuje, że żądni sławy i pieniędzy desperaci nie będą celowo kaleczyć swych ciał i w miejsce zdrowych, ale słabych kończyn, nie będą wstawiać urządzeń gwarantujących sławę i dobrobyt?
Jeszcze niedawno komputery Odra zajmowały sporych rozmiarów pomieszczenie, natomiast dziś ich możliwości wprost śmieszą, gdy porówna się je z niewielkimi laptopami noszonymi w torbach. Pierwszy prototyp telefonu komórkowego wykonany w roku 1956 przez firmę Ericsson ważył 40 kilogramów i miał gabaryty sporej walizki. Na dodatek tym gigantem można było jedynie… telefonować. Decyzja Trybunału Arbitrażowego ds Sportu (CAS) przy MKOl z dnia 16 maja 2008 roku zezwalająca Pistoriusowi na udział w igrzyskach to nic innego jak przysłowiowy strzał we własną stopę. Stopę, którą teraz należy zastąpić protezą… W efekcie cyborg wyposażony w kosmiczne protezy, miast w paraolimpiadzie – może uczestniczyć w igrzyskach olimpijskich. Czy będziemy mieli nową komisję „antydopingową” badająca dopuszczalność poszczególnych protez do udziału w rywalizacji z pełnosprawnymi biegaczami? To jakaś aberracja. Na koniec wypada przybliżyć termin: cyborg. Z języka angielskiego cybernetic organizm czyli połączenie człowieka i maszyny. Pojęcie to zostało po raz pierwszy użyte przez dwóch naukowców – Manfreda Clynesa i Nathana Kline’a w opublikowanym w roku 1960 roku artykule w czasopiśmie „Astronautics”. Cyborgi zawładnęły już przemysłem w Hollywood. Jutro opanują sportowe areny! Casus Oscara Pistoriusa sprawia, że odwrotu już nie ma…
 

Jerzy Kraśnicki