Kresowa kuchnia – kolebka słowiańszczyzny

Słynęła z gościnności Korona, nie ustępowało jej Wielkie Księstwo Litewskie, a może ją nawet przewyższało. Prawdą było, że wybredni Francuzi sarkali, że na polskich ucztach podaje się zbyt dużo mięsa, a zbyt mało ryb, Włochom brakowało jarzyn i chleba.

Wszyscy jednak chętnie zasiadali do zastawionych stołów i zajadali podawane potrawy, aż im się uszy trzęsły, a policzki kraśniały.

Kuchnia Rzeczypospolitej, choć z niejakim opóźnieniem wchłaniała zachodnie nowinki kulinarne, podobnie jak i inne, przyswajała je ku ogólnemu zadowoleniu krajowców i cudzoziemców.

A tych ostatnich zawsze przyjmowano u nas ochotnie, a ugaszczano solennie. Nic więc dziwnego, że do dzisiejszych czasów zjeżdżają do nas goście, ciekawi smakowitych dań i przednich trunków.

Z powodu skomplikowanej historii Polski i Litwy kuchnia polsko-litewska niemal od samego początku była pod wpływem kuchni krajów ościennych oraz kuchni ludów tam zamieszkujących: populacji polskiej, tatarskiej, białoruskiej, czeskiej, żydowskiej oraz ukraińskiej.

Urozmaicało to codzienne życie, tworząc wspaniały zestaw różnorodnych potraw, w którym już nie brakowało warzyw, pieczywa czy serów.

Co roku na wiosnę chodzi za mną myśl o słynnym chłodniku litewskim. Chcę tym sposobem po zimowych miesiącach uzupełnić braki witaminowe i najeść się nowych świeżych warzyw – takich pachnących, prosto z ogródka.

Jak wszyscy wiemy, jest to też wspaniałe danie dietetyczne, ważne dla osób, które dbają o sylwetkę i zdrowie.
Jako że to chłodnik, powinien on się „przegryźć” czyli najlepiej przygotować go na dwie lub trzy godziny przed podaniem. Bliny natomiast, to danie gospodarskie, na odmianę i wbrew wszelkim dietom, cudowne w smaku i bardzo łatwe.

CHŁODNIK LITEWSKI TRADYCYJNY

Składniki:

1,5 l maślanki,
3 młode ugotowane i obrane buraczki
100 ml kwaśnej gęstej śmietany
½  pęczka posiekanego koperku
4 obrane ogórki gruntowe,
3 ugotowane na twardo jajka
1 pęczek rzodkiewek

½ pęczka posiekanego szczypiorku
2 łyżki (płaskie) cukru
sól, pieprz, do smaku.

Sposób przygotowania:

Ogórki, buraki i rzodkiewkę pokroić w drobną kostkę tak ok 0,5 cm. Jajka drobno posiekać. Wszystkie składniki połączyć i dobrze wymieszać. Posolić do smaku. Wstawić do lodówki na min 2 godz. Pycha. Można wzbogacić kiszonym czerwonym barszczem, innymi warzywami: np. kalafiorem, kalarepą, marcheweczką, jak kto lubi.
Z blinami sprawa jest inna. Różni ludzie na Litwie jadali różne bliny – troszkę podobne do naszych naleśników, placków lub kotletów ziemniaczanych, na słono, słodko, z mięsem, bez mięsa, ale jako danie wyborne weszły do literatury.

Ostatecznie jednak dochodzi się do wniosku, że bliny w wydaniu litewskim to puszyste placki ziemniaczane nadziewane dobrze doprawionym mielonym mięsem i na pewno nie dietetyczne. Co za smaczek i zapach, szczerze polecam na chłodniejsze dni.

Ciasto:

– 1kg ziemniaków
– 20 g świeżych drożdży
– szklanka mąki pszennej
– 2 jajka
– sól, pieprz, łyżeczka cukru.

Farsz:

– 1/2 kg mielonego mięsa wieprzowego
– cebula
– pieprz ziołowy
– sól.

Obrane ziemniaki ścieramy na papkę, dodajemy jaja i mąkę. Drożdże rozpuszczamy w odrobinie wody z łyżeczką cukru i dodajemy do ziemniaczanej masy. Doprawiamy.

Podsmażamy drobno posiekaną cebulę. Kiedy się zeszkli, na gorącą patelnię wrzucamy mięso. Smażymy, aż wieprzowina się zrumieni. Doprawiamy.

Na rozgrzanej patelni rozprowadzamy ciasto tak, jak na placki ziemniaczane. Smażymy chwilę, żeby spód placka stał się zwarty, po czym układamy na ziemniakach warstwę mięsa.

Przykrywamy kolejną warstwą ziemniaczanej masy i przewracamy surową stroną w dół. Patelnię przykrywamy. Smażymy na najmniejszym ogniu. Bliny najlepiej polać kwaśną śmietaną i posypać szczypiorkiem lub koperkiem. Smacznego.