Irena Gut-Opdyke: Sztuka o niezwykłym życiu

Dziś w Nowym Jorku odbędzie się premiera spektaklu o życiu Ireny Gut-Opdyke – Polki, która uratowała 12 Żydów.

Lothian: Szkolna wycieczka do Auschwitz >>

Kampania o prawdę historyczną >>

To pierwsza amerykańska sztuka o Polakach pomagających Żydom w czasie Holocaustu.

Urodziła się w 1913 roku w Kozienicach. Marzyła, żeby zostać pielęgniarką. Jej marzenia przerwał wybuch wojny i okupacja.
Irena Gut szybko zaangażowała się w działalność ruchu oporu. Była bita, gwałcona, zmuszono ją do pracy w jednostce medycznej, udało jej się jednak uciec. Niedługo cieszyła się względną wolnością. Została zatrzymana przez Niemców, którzy skierowali ją do pracy w fabryce amunicji. Tam wypatrzył Irenę oficer SS Eduard Rugemer, który sprawił, że przeniesiono ją do lżejszej pracy w fabrycznej stołówce. Tuż bok znajdowało się getto. Przez dziurę w okalającym je płocie udawało się przerzucać na drugą stronę jedzenie.

”Była świadkiem, jak gestapowiec w getcie wyrwał żydowskiej matce dziecko, podrzucił je do góry i przestrzelił jak ptaka„ powiedział Dan Gordon scenarzysta sztuki, który osobiście poznał Irenę Gut-Opdyke – „To było jej najsilniejsze doświadczenie diabolicznego zła.”

Po pewnym czasie Rugemer został skierowany najpierw do Lwowa, a potem do Tarnopola. Zabrał Irenę jako swoją pomoc domową. Nadzorowała pralnię, w której pracowali Żydzi. Kiedy dowiedziała się, że zostaną wywiezieni do obozu koncentracyjnego, ukryła w willi swego pracodawcy dwanaścioro z nich, dostarczała im żywność i ubrania. Rugemer w końcu odkrył ich obecność, ale nie zadenuncjował; być może dlatego, że sam obawiał się konsekwencji.
Postawił jednak warunek: Irena zostanie jego kochanką. Dwanaście dorosłych osób i narodzony w ukryciu chłopiec dzięki jej poświęceniu i odwadze przetrwało do końca wojny.

W obozie dla uchodźców Irena Gut poznała pracownika Organizacji Narodów Zjednoczonych Williana Opdyke\’a. Wyszła za niego za mąż. Zamieszkali w Kalifornii, gdzie Irena przez wiele lat pracowała jako dekoratorka wnętrz.

Na podstawie napisanej przez nią książki „W moich rękach” powstał scenariusz filmowy. Film nigdy nie powstał, ale losy Ireny Gut – Opdyke zainteresowały amerykańską aktorkę teatralną żydowskiego pochodzenia Tovah Feldshuh i Dana Gordona (autora m.in. Wyatt Earp i The Hurricane), który na podstawie rozmów z Ireną napisał sztukę. Reżyserii Irena\’s Vow podjął się Michael Parva.
Sztukę pomógł sfinansować Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku.

Irena\’s Vow będzie wystawiana w Baruch College Performing Arts Center. Irenę Gut gra Tovah Feldshuh, znana aktorka występująca na Broadway’u.

Na spektaklach przedpremierowych sala była pełna, a pokazy kończyły się owacją na stojąco.

Premiera "Przysięgi Ireny" zbiega się z sesją ONZ w Nowym Jorku. Sztukę obejrzy w środę szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski.

gp