Bardziej brytyjski niż polski

Po 20 latach od śmierci artysty, galeria na Southbank otworzyła stałą wystawę zaprojektowaną przez Feliksa Topolskiego.

Polski akcent na LDF >>

Nie stać nas na porażki >>

Mieszkasz w Londynie? To miejsce po prostu trzeba odwiedzić. Otwarta po wartej ponad milion funtów inwestycji stała wystawa „The Topolski Century” to nie tylko duży łyk kultury, ale również pasjonująca powtórka z historii. A wszystko w multimedialnej oprawie na najwyższym poziomie. Jeśli dodać, że dzieło o powierzchni 180 metrów namalował nasz rodak, którego wybitny dramaturg George Bernard Shaw uważał ża jednego z najlepszych impresjonistów, to po trwającej dwa lata renowacji obowiązkowo powinien zajrzeć tu każdy Polak.

Skamandryta płótna

Feliks Topolski urodził się w Warszawie. Tam studiował w Szkole Sztuk Pięknych (dzisiejsza ASP). Gdy wybuchła druga wojna światowa miał 32 lata, jednak wydarzenia jej towarzyszące obserwował już z bezpiecznego w 1939 roku Londynu. Dodatkowe przeszkolenie artyleryjskie, które przeszedł w Polsce, miało w późniejszych latach duży wpływ na jego twórczość. Kilka lat przed wojną, mieszkając kolejno na Półwyspie Apenińskim i w dolinie Sekwany, w końcu osiadł po drugiej stronie Kanału La Manche. Stąd wysyłał korespondencje do Wiadomości Literackich, liberalnego tygodnika, w którym publikowali głównie Skamandryci (Tuwim, Słonimski, Lechoń, Iwaszkiewicz). Podczas wojny Topolski był oficjalnym artystą malarzem Wielkiej Brytanii, zatrudnionym przy dokumentacji scen związanych z działaniami armii. Tematykę odzwierciedlały obrazy z konwojami wojennymi, operacjami związanymi z formowaniem armii generała Andersa, powietrzną „Bitwą o Anglię” oraz innymi polami walki.
Brytyjskie obywatelstwo otrzymał po wojnie, resztę życia poświęcając twórczości. Malował między innymi portrety. W ten sposób uwiecznił angielskich pisarzy (m.in. nowelisty Grahama Greena, pisarza science fiction H. G. Wellsa) i polityków (m.in. Harolda Macmillana, konserwatywnego premiera Wielkiej Brytanii przełomu lat 50. i 60.). Nie ograniczał go jednak ten format. Odzwierciedlenie jego talentu znalazło się na muralach (obrazach tworzonych na murach), tysiącach akwareli i grafik, materiałach przygotowanych dla BBC oraz w scenografiach teatralnych.

Papież i hipisi

Pracę, jak nazwał ją autor – „Memoir of The Century”, można uznać za dzieło życia twórcy. To nie tyle namalowana linearnie historia ubiegłego wieku, co przedstawienie fragmentów własnej biografii wplecionych w wydarzenia historyczne, „opisy” miejsc, niekiedy całkiem egzotycznych, nurtów myślowych. W pracach, oprócz oczywistych nawiązań, można wyczuć emocje autora, związane z tematem danej części pracy. Poszczególne elementy przedstawiają dzieciństwo autora, okres przedwojenny, wrażenie, jakie na malarzu zrobiła Wielka Brytania, miejsca, z którymi Polak był w szczególny sposób związany, okres wojny, ale też prezentacje różnych zakątków świata, od Birmy, Chin, Japonii i Indii, przez Związek Radziecki i Włochy, Berlin aż po Kubę i Stany Zjednoczone. W sumie praca posiada ponad 30 przenikających się części, dotyczących takich zjawisk jak pałac Buckingham, papiestwo Karola Wojtyły czy ruch hipisowski lat 60. Sam twórca mówił, że „Memoir” „lawiruje pomiędzy obrazami realnymi i abstrakcją na podstawie dotychczasowych przeżyć”.
Po śmierci artysty w 1989 roku opiekę nad pracą przejęło towarzystwo Topolski Memoir Trust, które pod kierownictwem dyrektor Sandry Lynes i przy udziale Anny Błasiak ukończyło w styczniu remont pracy.

To nazwisko wiele mówi

Feliks Topolski jest rozpoznawalnym artystą w Wielkiej Brytanii. Jego prace znaleźć można w popularnej Tate Modern Gallery. Jedną z najlepiej znanych jest Piccadilly Circus z 1973 roku – impresja przedstawiająca główne skrzyżowanie metropolii. Prace artysty (np. skomponowana z kilku tysięcy czarno-białych grafik „Kronika” („The Chronicle”) wystawiane były w galeriach na całym świecie. Nazwisko utrwaliło się nad Tamizą również dzięki wybitnym osiągnięciom syna Feliksa. Urodzony w ostanim roku wojny Daniel (Dan) Topolski jest znanym trenerem wioślarstwa. Jako kapitan Oxford University w latach 70. i 80. dwanaście razy z rzędu zwyciężył podczas głównych regat wioślarskich w Wielkiej Brytanii, podczas których Tamizą ścigają się osady z uczelni w Cambridge i Oxfordzie. Podobnie jak ojciec, związany jest z BBC, gdzie jego głos można usłyszeć głównie w audycjach radiowych.

Błażej Zimnak

Polski akcent na LDF >>

Nie stać nas na porażki >>