Sukces Andżeliki Borys

15 marca odbył się w Grodnie zjazd kierowanego przez Andżelikę Borys Związku Polaków na Białorusi – organizacji nieuznawanej przez tamtejsze władze, natomiast uznawanej przez Polskę. Towarzyszyły mu szczególne emocje.

Widziane z Polski: Co z tym budżetem? >>

W Polsce, nie mówiąc o Wielkiej Brytanii, czy innych krajach zachodnich, zapomnieliśmy już o czasach, kiedy ludziom nie wolno się było zbierać, założyć organizacji i pisać, co chcą. A tak jest na Białorusi, tuż za naszymi granicami. Wybierając się na zjazd wraz z kilkoma polskimi parlamentarzystami, nie byłem pewien, czy – mimo paszportów dyplomatycznych – nie zostaniemy zatrzymani na granicy oraz czy zjazd się odbędzie.

Delegaci byli w różny sposób zniechęcani do przyjazdu i zastraszani. Np. informowano ich, że stracą pracę albo że ich syn zostanie powołany do wojska. W jednym z okręgów zorganizowano dla nauczycieli obowiązkowe szkolenie grożąc, że nieobecność zostanie potraktowana jako porzucenie pracy. Władze chciały pokazać, że Związek, któremu szefuje Andżelika Borys, jest niereprezentatywny, bo nie potrafi zgromadzić quorum (150 osób, tj. 2/3 delegatów). Reprezentatywny i legalny jest natomiast drugi Związek (nieuznawany przez Polskę), na którego czele stoi namaszczony przez rząd Józef Łucznik. Pewną ciekawostką jest, że wywiadów udziela on po rosyjsku. Delegaci nie dali się do końca zastraszyć – przybyło ich 163, a także kilkuset Polaków z Grodna i okolic. Kiedy zaśpiewali Rotę, ciarki przechodziły po plecach. Tam brzmi ona zupełnie inaczej niż w Polsce. Władze nie zdecydowały się nie dopuścić do obrad metodą siłową ani innymi sztuczkami, choć z zewnątrz pilnie obserwowały rozwój wydarzeń.

W sumie zjazd był sukcesem Związku Polaków i Andżeliki Borys, która została ponownie wybrana na przewodniczącą. Andżelika Borys jest politykiem twardym, konsekwentnym w obronie praw Polaków, a jednocześnie gotowym do rozmów i dobrze pojętego kompromisu.

Rząd Łukaszenki szykanuje nie tyle Polaków, ile Związek Polaków na Białorusi, bo nie toleruje organizacji niezależnych od władzy, w tym oczywiście białoruskich partii opozycyjnych. Europa ma więc dylemat: ograniczyć kontakty międzyludzkie i gospodarcze z Białorusią pozwalając na jej dalsze uzależnianie się od Rosji, czy też utrzymywać dialog z tym krajem? Opozycja białoruska jest za dialogiem, ale pod pewnymi warunkami. Zostały one sformułowane w ubiegłym roku przed wyborami na Białorusi i Łukaszenko częściowo je spełnił. Przedstawiciele opozycji zostali dopuszczeni do wyborów (choć żaden nie dostał się do parlamentu), utworzyli dwa własne pisma, zwolniono więźniów politycznych.

Zjazd Związku Polaków i wydarzenia wokół niego były kolejnym testem, który został zaliczony, choć z ostateczną oceną musimy poczekać na rezultaty rozmów w sprawie legalizacji Związku. Póki co, Unia Europejska przedłużyła zawieszenie sankcji wizowych wobec Białorusi na dalsze

9 miesięcy ze świadomością, że dialog z nią będzie nadal skomplikowany. Cele są dwa. Po pierwsze, zwiększyć zakres wolności i demokracji w tym kraju. Po drugie, nie dopuścić do jego podporządkowania Rosji. Skuteczność sankcji jest wątpliwa. Mogą być stosowane jedynie w drastycznych przypadkach. Otwarcie się na Białoruś daje większe szanse, że za jakiś czas będziemy mogli cieszyć się z jej powrotu do grona państw demokratycznych.

Marek Borowski – były marszałek Sejmu, obecnie przewodniczący sejmowej Komisji do Spraw Łączności z Polakami za Granicą.

* Redakcja „Polish Express” informuje, że Marek Borowski oraz Andrzej Mleczko nie pobierają za swoje felietony i rysunki jakiegokolwiek honorarium.

Widziane z Polski: Co z tym budżetem? >>