Praca w Wielkiej Brytanii: brak umowy

Nie mam umowy o pracę na piśmie. Pracodawca mnie zbywa. Wiem, że niektórzy w firmie nie mają umów a inni mają. Co robić?

Dla Polaków bywa to szokujące, ale w Wielkiej Brytanii umowa o pracę (ang. contrat of employment) może być zawarta ustnie, a nawet w sposób domniemany na zasadzie: pracownik podejmuje pracę za zgodą pracodawcy bez ustnego nawet określenia jej warunków i to automatycznie tworzy z niego pracownika i nadaje mu prawa pracownicze.

Do niedawna jeszcze, bo aż do 1993 roku pracodawcy nie mieli obowiązku nawet posiadać spisanych warunków zatrudniania pracowników w swojej firmie, a do dnia dzisiejszego nie muszą z pracownikami podpisywać umów na piśmie. Nie jest to wymagane przez prawo, choć oczywiście pisemna umowa jest bardziej wiarygodna dla pracowników a w razie jakichkolwiek sporów stanowi namacalny dowód na to jakie warunki pracodawca oferował pracownikowi.

Niezależnie od tego, czy posiadasz umowę na piśmie, czy tylko powiedziano ci ustnie o warunkach pracy, umowa o pracę pomiędzy tobą a pracodawcą istnieje i obowiązuje i nie ma znaczenia w jaki sposób ją zawarto. Obowiązuje ona od pierwszego dnia pracy w firmie i osoba z umową na piśmie oraz ta bez niej ma takie same prawa i co najważniejsze ma wszystkie prawa, które nadaje jej prawo pracownicze (tzw Employement Rights) w tym prawo do płacy minimalnej, urlopu w danym wymiarze dni itd.

Nawet jeśli pracodawca nie dał i nie chce ci dać umowy pisemnej i nie jest do tego obligowany przez prawo, po miesiącu pracy masz prawo domagać się na piśmie ogólnych warunków zatrudniania w danej firmie (tzw statement of particulars of employment). Jest to dokument, w którym spisane są prawa, obowiązki i zasady panujące w firmie. Jeśli pracodawca i tego Ci odmawia powołaj się na Employment Rights Act 1996, który nakłada na pracodawców obowiązek posiadania takiego dokumentu, jeżeli nie podpisuje on umów o pracę na piśmie. Możesz także złożyć skragę do działu kadr (ang. human resources lub HR) w twojej firmie.

Dokument taki jest podstawą domagania się praw, urlopów oraz innych przywilejów, które ci się należą i pomimo tego że nie jest to umowa o pracę mozna z niego korzystać przy wszelkich sporach z pracodawcą lub niejasnych sytuacjach.

Dokument ten zazwyczaj zawiera:

• nazwa pracodawcy i nazwisko pracownika,
• data rozpoczęcia zatrudnienia,
• wysokość wynagrodzenia i kiedy jest wypłacane,
• liczba godzin pracy (normalne i nadgodziny),
• urlop, dni świąteczne, wynagrodzenie za urlop,
• prawo do zwolnienia z powodu choroby oraz wypłaty zasiłku za ten okres,
• emerytura i plan emerytalny,
• nazwa stanowiska pracy i krótki jego opis,
• miejsce pracy.
• okres wypowiedzenia
• procedury skargowe
  

Dokument ten nie zastępuje umowy o pracę, a jedynie może stanowić potwierdzenie warunków jakie zaoferował ci pracodawca i praw jakie masz.

Ponieważ umowa o pracę zawarta na piśmie jest mocnym dowodem w sporach pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, a także chroni pracodawcę przed bezpodstawnymi roszczeniami pracowników, wiele firm decyduje się na podpisywanie takich dokumentów. Jeżeli jednak w twojej firmie nie praktykuje sie tego, warto podpytać obecnych pracowników o to czy podstawowe prawa pracownicze są respektowane i czy nie ma problemów z egzekwowaniem ustnych ustaleń.