Polska testuje bezwarunkowy dochód podstawowy – kto będzie dostawał 1300 zł miesięcznie “za nic”?

To musiało się stać, wcześniej czy później – Polska dołącza do grona państw, które będą testowały koncepcję Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (Universal Basic Income, w skrócie – UBI). Mamy pierwsze informacje na ten temat.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy w Polsce

Idea wprowadzenia Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego, nazywanego również Bezwarunkowym Dochodem Gwarantowanym lub dochodem obywatelskim pojawiła się na polskim gruncie w 2020 roku. Wtedy właśnie Polski Instytut Ekonomiczny opublikował dokument prezentujący teoretyczne zaplecze takiego projektu. Według wstępnych założeń w Polsce odpowiednik UBI mógłby wynieść 1200 PLN dla osób w wieku produkcyjnym i 600 PLN dla dzieci. Jak łatwo policzyć rodzina w modelu 2+1 mogłaby liczyć na zagwarantowane wpływy w wysokości 3 tysięcy złotych. Dodajmy, że byłoby to świadczenie wypłacane przez państwo każdemu obywatelowi niezależnie od wykonywania przez niego pracy, wysokości dochodu czy poziomu zamożności. Wypłata takiego świadczenia miałaby na celu zaspokojone podstawowych potrzeb każdego człowieka.

• POLECANE: Aktualne zasady podróży z UK do Polski. Wszystko, co musisz wiedzieć przed wylotem [AKTUALIZACJA 05.05.2022]

1300 złotych co miesiąc dla wybranych Polaków

Tyle teoria, a jak będzie wyglądała praktyka? Na Warmii i Mazurach wystartuje eksperyment w tym zakresie, który obejmie od 5 tys. do 31 tys. osób. Przez dwa lata, co miesiąc, będą oni otrzymywać 1300 zł. Za tą inicjatywą stoi Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza, które skupia dziewięć niewielkich gmin: Barciany, Bartoszyce (gmina wiejska), Braniewo (gmina wiejska), Budry, Dubeninki, Górowo Iławeckie, Lelkowo, Sępopol i Srokowo. Wszystkie te gminy leżą przy granicy z Rosją, w północnej części naszego kraju. 

Szczegóły pilotażowego programu przedstawił Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. "Ten obszar źle wypada pod względem dochodów, ubóstwa, aktywności gospodarczej i bezrobocia. Interwencja, jaką byłby program pilotażowy bezwarunkowego dochodu podstawowego, mogłaby przynieść istotny efekt. Jest to region wyludniający się, popegeerowski, mocno dotknięty przez skutki transformacji ustrojowej, ale także zamknięcia małego ruchu granicznego w 2018 r." – komentował dr Maciej Szlinder z UAM, cytowany przez "Business Insider".

• KLIKNIJ: Kobieta przez trzy lata płaciła czynsz i rachunki z powodu pomyłki councilu

Jak będzie wyglądało UBI w wersji polskiej?

"Socjologowie będą badać szereg zmiennych, m.in.: aktywność ekonomiczną, społeczną, edukacyjną, kwestie dobrobytu (struktura konsumpcji, dochody, oszczędności, sytuacja mieszkaniowa, nierówności majątkowe), dobrostan mieszkańców (poczucie zadowolenia z życia, sprawstwa, niepewności itp.), zmiany w relacjach międzyludzkich mierzonych poziomem zaufania społecznego oraz bezpieczeństwo (zagrożenie przestępczością)" – czytamy na łamach "Życia uniwersyteckiego".

Zaznaczmy, że program ten jest jeszcze na bardzo wczesnym etapie prac. "Nie ma żadnych więcej konkretów" – komentował dla "Rzeczpospolitej" przedstawiciel Stowarzyszenia. Dodał, że jeśli chodzi o finansowanie pilotażu, na pewno nie będę tego robiły same gminy. Skąd będą więc pochodziły pieniądze? Dobre pytanie…

• CZYTAJ TEŻ: Samotna podróż samochodem matki z dzieckiem (i psem) z UK do Polski

Co już wiemy o tym programie?

Ile budżet państwa musiałby zainwestować w taki program, gdyby miał objąć całą Polskę? Według PIE finansowanie BDP wymagałoby wzrostu podatków, dodatkowego zadłużenia i rezygnacji ze znacznej części obecnych wydatków socjalnych. Konkretna kwota? 376 miliardów PLN w skali roku. Warto jednak w tym miejscu zaznaczyć, że rocznie Polska wydaje 343 miliardów złotych na emerytury, renty i pomoc socjalną (dane za 2018) w ciągu roku. Jak widać są to bardzo zbliżone kwoty.