Kto zostanie premierem UK: zestawienie poglądów i polityki Liz Truss i Rishiego Sunaka

Wiemy już, że w ostatniej fazie wyborów nowego premiera UK zmierzą się Liz Truss i Rishi Sunak. Jakie są ich poglądy? Jakiej polityki możemy spodziewać się po tych kandydatach? Zapraszamy do lektury naszego krótkiego "przewodnika" w tej kwestii.

Co proponują kandydaci na premiera UK?

W poniższym zestawieniu podjęliśmy się próby porównania Liz Truss i Rishiego Sunaka pod kątem ich "programów", a więc swoistej kombinacji ich poglądów politycznych, tego, co już robili w rządzie Borisa Johnsona i tego, co zapowiadają, że zrobią po tym, jak staną na czele swoich rządów. W ten sposób staramy się stworzyć jak najpełniejszy obraz tego, jak może wyglądać ich premierostwo. Rzecz jasna, w wyniku formowania rządu i powoływania kolejnych ministrów w każdym z poruszanych poniżej aspektów może dojść do zmian i modyfikacji.

PODATKI

Truss zapowiada cofnięcie podwyżki składki NI oraz odejście od planów podniesienia corporation tax, które mają wejść w życie w kwietniu 2023 roku (z 19% do 25%). Zapowiedziała również zawieszenie podatku "green levy”. Kandydatka deklaruje stworzenie nowych „stref niskich podatków i niskich regulacji” w całym kraju, aby stworzyć ośrodki innowacji i przedsiębiorczości. Mówi, że nie będzie ograniczać wydatków na cele publiczne, ale jest gotowa do ewentualnych cięć, o ile nie doprowadzą one do jakichś negatywnych konsekwencji.

Sunak zlożył obietnicę obniżenia podatków, ale dopiero wtedy, gdy uda się opanować wzrost inflacji. Zobowiązał się do obniżenia podatku dochodowego, ale jednocześnie trzyma się planów podniesienia podatku od osób prawnych z 19% do 25% w kwietniu 2023 roku. Przypomnijmy również, że jako kanclerz stał za podniesieniem stawki ubezpieczenia społecznego o 1,25 pensa i ostatnich reform w tej kwestii.

KRYZYS KOSZTÓW UTRZYMANIA

Zdaniem Truss receptą na kryzys jest pozostawienie pieniędzy w kieszeniach Brytyjczyków. Obiecuje odejście od podwyżki stawki National Insurance. Zapowiada uproszczenie systemu podatkowego. Uważa, że Bank of England powinien być bardziej aktywny w kwestii walki z inflacją.

Sunak wydaje się stawiać na większe wsparcie finansowe rodzin UK w obliczu rosnących kosztów utrzymania. Jest gotów na opodatkowanie zysków wielkich firm energetycznych. Jako kanclerz uchwalił program dopłat do rachunków za energię.

• CZYTAJ TEŻ: Debata kandydatów na premiera. Oto, co mieli do powiedzenia o podatkach i kontrolowaniu inflacji [wideo]

KLIMAT

Zarówno Truss, jak i Sunak są gotowi wypełnić zobowiązanie dotyczące zerowej emisji netto do 2050. Niemniej, kandydaci na premiera w detalach mają różne podejście do "zielonych" zagadnień. Truss chce zawieszenia “green levy” oraz rewizję podejścia do szczelinowana. Jest za dalszą rozbudową energetyki jądrowej.

Sunak uważa, że ambicje ekologiczne muszą współgrać z rozwojem ekonomicznym. Mocno popiera rozbudową energetyki wiatrowej. Przed szczytem klimatycznym COP26 obiecał uczynić Wielką Brytanię "pierwszym w historii zeroemisyjnym globalnym centrum finansowym".

BREXIT

W kampanii brexitowej Truss była za pozostaniem w UE, Sunak – za wyjściem. Truss jest odpowiedzialna za legislację Northern Ireland Protocol bill, która może wprowadzić zmiany w protokole północnoirlandzkim oraz złożyła obietnicę odejścia od przepisów UE obowiązujących w UK do końca 2023.

Sunak również krytykuje zapisy NI Protocol. Zlikwidowałby przepisy dotyczące usług finansowych, które, jego zdaniem, zostały odziedziczone po UE, aby wywołać wzrost w sektorze podobny do tego z lat 80. Zastąpiłby istniejące przepisy o ochronie danych (RODO), aby pomóc brytyjskim firmom technologicznym wprowadzać innowacje.

• KLIKNIJ: Brytyjskim premierem chce być człowiek, który „nie ma przyjaciół z klasy robotniczej”

STOSUNEK DO POLSKI

Który z kandydatów Partii Konserwatywnej będzie "lepszym" premierem z punktu widzenia Polski i polskiej racji stanu? Próby odpowiedzi na to pytanie podjął się Przemysław Biskup, analityk ds. Wielkiej Brytanii w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. W swoim komentarzu dla Polskiej Agencji Prasowej zwrócił uwagę, iż premierostwo Truss będzie w większym stopniu kontynuacją polityki Borisa Johnsona w kwestiach związanych z polityką zagraniczną – zaangażowaniem na Ukrainie i wzmacnianiem wschodniej flanki NATO. To z polskiego punktu widzenia jest korzystne, natomiast w kwestii relacji z UE w ramach potencjalnego jednostronnej modyfikacji lub wręcz wypowiedzenia zapiów protokołu północnoirlandzkiego – już niekoniecznie.

"Truss stwarza największą szansę kontynuacji polityki ukraińskiej, bardzo korzystnej z punktu widzenia polskiego, ale jednocześnie oznacza stosunkowo największe ryzyko eskalacji konfliktu z Unią Europejską" – zaznacza Biskup.

Z koli Sunak i jego polityki w tym względzie są przeciwieństwem Truss. Według Biskupa, były kanclerz skarbu może być zwolennikiem ograniczenia obecności UK na Ukranie, przy równoczesnym "naprawienia" stosunków z Brukselą.

• POLECANE: Rishi Sunak stara się „naprawić swój wizerunek” za kolejne £500 000? Na kanclerza skarbu wylewa się lawina krytyki

EMIGRACJA

Zarówno Sunak, jak i Truss obiecują rozprawić z nielegalną imigracją na Wyspy. Wszystko wskazuje na to, że rząd brytyjski nie ustanie w wysiłkach w tej kwestii, niezależnie od tego, kto w najbliższym czasie wprowadzi się na Downing Street 10. Szerzej tę kwestię opisaliśmy w ramach osobnego tekstu zatytułowanego "Liz Truss i Rishi Sunak chcą rozprawić się z nielegalną imigracją na Wyspy. Co jeszcze obiecują nowi kandydaci na premiera UK?" i do niego odsyłamy po wszelkie szczegóły.

Kto zostanie nowym premierem Wielkiej Brytanii?

O tym, kto zostanie szefem brytyjskiego rządu zadecydują wszyscy członkowie Partii Konserwatywnej drogą korespondencyjną. Karty do głosowania będę wysyłane od 1 sierpnia 2022, a czas ostateczny termin na ich odesłanie upływa 2 września. Nazwisko nowego premiera mamy poznać 5 września 2022 roku, a na pierwszej sesji Izby Gmin po przerwie wakacyjnej formalnie Sunak lub Truss przejmą schedę po Borisie Johnsonie.