Dlaczego dzieci są agresywne?

Z doniesień prasowych wyłania się obraz młodzieży, której jedyną rozrywką i treścią życia wydaje się przekraczanie granic i krzywdzenie innych. Problem ten nie dotyczy, bynajmniej, tylko i wyłącznie jednego kręgu kulturowego.

Skąd u dzieci bierze się nadmiar agresji? Zadaję sobie to pytanie prawie codziennie i nie ma na nie jednej uniwersalnej odpowiedzi. Gdyby taka była, można by zastosować równie uniwersalne środki i wszystko byłoby piękne i kolorowe. Na pewno w niektórych przypadkach wpływ ma środowisko, w którym dzieci się wychowują oraz dom rodzinny, w którym nie zostały zaspokojone podstawowe potrzeby dzieci. Zapewne obrazkiem, który oglądały w domu codziennie były różne formy agresji – jak poszturchiwanie, używanie wulgaryzmów. Wtedy łatwo myśleć, jeżeli znikąd nie nadejdzie pomoc: „skoro moi najbliżsi tak postępują, to moja złość musi być normalna”. Na pewno?

Dlaczego w młodych tyle agresji i nienawiści?

Młodzież i dzieci nie dostrzegają teraz wyraźnych granic, a raczej nikt im nie mówi: „tego nie wolno robić” czy „nie można tak postępować wobec drugiej osoby”. Chcieliśmy dać naszym dzieciom wolność, możliwość podejmowania decyzji, wychowywać ich w świecie pozbawionym stresów. Czasami trudno poznać idąc ulicą, czy ta dziewczynka ma 12 lat czy już jest dorosłą, ponad 20-letnią kobietą, bo jej strój makijaż wprowadzają nas w błąd. Przestępstwa, jakie popełniają małoletni czasami zatrważają nas swoją brutalnością, nie potrafimy pojąć, jak dzieci mogą zrobić coś tak makabrycznego i nawet nie poczuwać się do odpowiedzialności za swoje czyny. Bywa, że opowiadanie o tym, że kogoś się brutalnie pobiło czy zraniło czyni z naszych młodych „bohaterów” – podziwianych i naśladowanych. Jeszcze większy respekt budzi umieszczenie postów z nagraniami popełnianych przestępstw na portalach społecznościowych lub YouTube. Nie nauczyliśmy naszych dzieci, że najlepiej rozwiązywać problemy dzięki spokojnej rozmowie, nie pokazaliśmy im, że siła i przemoc to działania wyjątkowo destrukcyjne. Może warto więc zastanowić się, czy to nie czas na drastyczne kroki i konkretne działanie, które pozwoli nam jakoś zapanować nad dzisiejszą młodzieżą.

Jak znaleźć sposób na życie?

Po pierwsze, należy zdecydowanie powiedzieć „stop” nawet najmniejszym aktom wandalizmu i przemocy. Nie można milczeć, gdy widzimy, że dzieci robią coś sprzecznego z ogólnymi zasadami współżycia w społeczeństwie. Jeżeli teraz im nie powiemy, że nie jest to dobre, to nie będą wiedzieć w przyszłości, że takie zachowanie nie jest akceptowane. Należy ustalić wyraźne i przejrzyste granice, które będą rozumieli zarówno małoletni, jak i dorośli. Trzeba wyznaczyć wymiar kary, jaki spotka każdego, kto dopuści się przekroczenia tych granic. Kara powinna być adekwatna do popełnionego przestępstwa. My – dorośli – musimy natomiast zadbać o to, aby zapewnić dzieciakom alternatywę dla tego, co robią obecnie, zagospodarować ich wolny czas i przestrzeń. Nalezy to zrobić w taki sposób, aby mogli miło i przyjemnie spędzać wolny czas w miejscu, gdzie papieros i piwo nie będzie jedyną rozrywką, a wręcz będzie stanowiło niedozwolony dodatek, za który może grozić wykluczenie z kręgu. A chyba nie ma dla dziecka gorszej kary niż brak akceptacji znajomych. Warto również zadbać o to, aby młodzież i dzieci miały alternatywę, która będzie dla nich bardziej interesująca niż spędzanie czasu przed telewizorem lub na bezsensownych zabawach. To my, dorośli, powinniśmy dbać o to, aby zapobiegać zagubieniu dzieciaków w dzisiejszej rzeczywistości. Jest to o wiele bardziej pozytywny sposób i wymagający dużo mniejszego nakładu sił i pieniędzy, jeżeli spojrzymy na to z perspektywy długofalowej. Pamiętajmy więc, że to, jaka młodzież jest teraz, to obraz naszej przyszłości i tego, jak ona będzie kiedyś wyglądać. Dlatego warto zastanowić się, czy naprawdę my – rodzice, opiekunowie i wychowawcy chcemy takiego świata. Czy raczej jesteśmy na tyle silni, aby wziąć sprawy w swoje ręce i stanowczo powiedzieć – „nie zgadzam się”.
    

Adriana Paszkiewicz
pedagog, wychowawca