Czy pracodawca może nas zmusić do nadgodzin?

Witam. Chciałem prosić prawnika o poradę. Od kilku miesięcy pracuję  w magazynie. Od początku pracowałem tyle godzin, ile tylko mogłem często zostając nawet w ramach nadgodzin. Od jakiegoś czasu sytuacja materialna mojej rodziny się poprawiła i nie muszę już tak długo pracować, jednak pracodawca próbuje to na mnie wymusić. Czy ma do tego prawo? Łukasz M.

W pierwszej kolejności Panie Łukaszu należy ustalić, ile godzin Pan pracuje. W Wielkiej Brytanii prawo określa, że pracownik nie powinien pracować dłużej niż 48 godzin tygodniowo z uwzględnieniem nadgodzin.

Zasada ta nie określa, że nie wolno przepracować więcej niż 48 godzin w jednym tygodniu. Dopuszczalna liczba godzin jest średnią z ostatnich 17 przepracowanych tygodni – jest to tak zwany okres referencyjny.

Aby wyliczyć, czy pracujemy zgodnie z przepisami prawa pracy, musimy podzielić liczbę przepracowanych godzin przez liczbę z okresu referencyjnego.

Pamiętajmy, że do czasu pracy nie wliczamy przerw, dojazdów do pracy (chyba, że jest to dojazd do klienta), ani pracy zabieranej do domu (chyba, że umowa o pracę zawiera taką informację lub pracodawca wyraził zgodę).

Urlopy wypoczynkowe czy opiekuńcze jak i zwolnienia lekarskie również nie wliczają się do czasu pracy. Wliczamy natomiast pozostawanie do dyspozycji pracodawcy, również poza miejscem pracy.

Czyli przełożony może wymagać od nas, byśmy pracowali z określonego miejsca, np. z domu i wtedy okres ten wliczany jest do czasu pracy. Wracając jednak do 48-godzinowego tygodnia pracy, jeśli pracownik chce, może oczywiście pracować dłużej. Jednak musi on poinformować pracodawcę o tym fakcie na piśmie.

Pracodawca ma również obowiązek prowadzić odpowiednią ewidencję, że pracownik wyraził pisemną zgodę na pracę w wymiarze czasu przekraczającym ustawowe 48 godzin tygodniowo. Co ważne pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika do pracy w trybie dłuższym niż ustawowe godziny.

Jeżeli próbuje on wywrzeć na pracownikach presję, by pracowali dłużej niż 48 godzin lub niesprawiedliwie traktuje czy prześladuje tych pracowników, którzy się nie zgodzili, wtedy łamie on prawo.

Łamie prawo również, jeśli z tego powodu zwolni on pracownika. Osoby, które są źle traktowane lub prześladowane albo co gorsza zostały zwolnione, mają prawo złożyć skargę do sądu pracy (employment tribunal).

Dodam tutaj, że pracownicy, którzy nie są zwolnieni w pierwszej kolejności będą musieli złożyć pisemną skargę do pracodawcy, osoby zwolnione natomiast mają 3 miesiące na złożenie pozwu do sądu pracy.

Wróćmy jeszcze do istotnej kwestii dotyczącej pracownika, który dobrowolnie zgodził się na pracę w czasie przekraczającym 48-godzinny tydzień pracy.

Taki pracownik, chcąc powrócić do „regulaminowego” czasu pracy musi poinformować o tym fakcie pracodawcę z co najmniej siedmiodniowym wyprzedzeniem. Okres ten może wynosić nawet do 3 miesięcy, wszystko zależy od wcześniejszych ustaleń z pracodawcą.

Jeżeli pracownik chce wrócić do 48-godzinowego tygodnia pracy, musi się również liczyć z faktem, że jego wynagrodzenie zostanie zmniejszone.

Dlatego Panie Łukaszu, jeżeli pracuje Pan ponad 48 godzin tygodniowo i nie podpisywał Pan oświadczenia, że chce Pan pracować dłużej, istnieje tu pewien problem.

Osobiście polecałabym rozmowę z pracodawcą i danie mu jasno do zrozumienia, że wie Pan o swoich prawach i zdaje sobie Pan sprawę, że pracodawca nie może zmusić Pana do dłuższego czasu pracy, gdyż złamie prawo.