Czy Brexit utrudnił ekstradycję Polaków z Wielkiej Brytanii? – komentuje adwokat Agnieszka M. Biel

artykuł dostarczony przez klienta, redakcja nie ponosi odpowiedzialności za jego treść

Brexit

Z końcem stycznia 2020 r. Wielka Brytania trafiła za burtę Unii Europejskiej. Do końca nie było jasne, na czym będzie polegać po-Brexitowa współpraca sądowa pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE) a Wielką Brytanią. Dużo mówiło się o braku porozumienia między stronami, planach awaryjnych na wypadek twardego Brexitu, czy chociażby o umowie rozwodowej mającej na celu regulowanie wzajemnych stosunków. Obawy te zostały rozwiane w momencie uzgodnienia treści Umowy o Handlu i Współpracy między UE a Wielką Brytanią. Ale czy na pewno?

Europejski Nakaz Aresztowania w obliczu Brexitu

Od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje Umowa o Handlu i Współpracy między UE a Wielką Brytanią. Wprowadza ona nowy mechanizm w sprawach karnych, tym samym zastępując Europejski Nakaz Aresztowania (ENA).

Zasadniczo Brexit i powyższa ustawa nie zmieniły sytuacji prawnej osób przebywających w Wielkiej Brytanii, na których wydano ENA. Ustalenia dotyczące wydawania osób między państwem wnioskującym (np. Polską) a wykonującym (np. Wielką Brytanią) na mocy ustawy wyglądają bardzo podobnie do ustaleń dotyczących ekstradycji na mocy decyzji ramowej w sprawie ENA. W związku z tym, osoby poszukiwane w dalszym ciągu podlegają zatrzymaniu i aresztowaniu, a co za tym idzie procedurze ekstradycyjnej do Polski. Sprawdźmy zatem, jak nowa ustawa obecnie reguluje kwestie ekstradycji naszych rodaków.

Brak dostępu do unijnych danych policyjnych

Wraz z Brexitem, Wielka Brytania utraciła dostęp do Systemu Informacyjnego Schengen. Jest to największa w Europie baza informacji, w której przetwarzane są określone przepisami kategorie osób poszukiwanych. Informacje te wprowadzane są do systemu przez państwa członkowskie strefy Schengen. System ten umożliwia funkcjonariuszom policji i bezpieczeństwa dostęp do informacji w czasie rzeczywistym. W samym w 2020 r. brytyjskie siły policyjne skorzystały z systemu przeszło 600 milionów razy.

Minister spraw wewnętrznych głośno mówił o zwiększonym bezpieczeństwie Wielkiej Brytanii po opuszczeniu UE. Innego zdania byli wysokiej rangi przedstawiciele organów ścigania i bezpieczeństwa, którzy wyrazili swoje obawy dotyczące utraty dostępu do informacji w czasie rzeczywistym oraz wpływu tej utraty na walkę z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną.

Aby zrekompensować utratę dostępu, ustawa przewiduje nowe narzędzia współpracy między UE a Wielką Brytanią, takie jak wymiana DNA, odcisków palców, danych pojazdu, danych pasażera oraz rejestrów karnych, wzajemne środki przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, zamrażanie i konfiskowanie mienia, a przede wszystkim wzajemna współpraca z Europol-em, Interpol-em, oraz Eurojust-em.

Polska i inne kraje UE nie wydadzą swoich obywateli

W chwili pisania tego artykułu, zgodnie z ustawą, 10 państw UE (w tym Polska) nie będą dokonywać ekstradycji swoich obywateli do Wielkiej Brytanii. Państwa te będą powoływać się na przepisy konstytucyjne jako argument przeciw.

Co w praktyce oznacza to dla polskich obywateli? Popełniając przestępstwo w Wielkiej Brytanii, brytyjskie władze mogą w dalszym ciągu rozpowszechnić dane tej osoby w celu ujęcia i ekstradycji. Będąc aresztowanym na terytorium Polski, władze naszego kraju mają prawo odmówić wydania swojego obywatela władzom brytyjskim.

Nie oznacza to jednak uniknięcia odpowiedzialności za swoje czyny. Zgodnie z ustawą, w momencie gdy dane państwo (np. Polska) odmówi ekstradycji swojego obywatela, wymagane jest aby to samo państwo przekazało sprawę własnemu organowi ścigania. Co za tym idzie, pokrzywdzeni oraz świadkowie z Wielkiej Brytanii niezbędni do prawidłowego przebiegu postępowania karnego będą wzywani do uczestnictwa w rozprawach toczących się przed sądem państwa, które odmówiło ekstradycji swojego obywatela.

Ważnym jest również aby mieć na uwadze ryzyko jakie niesie pobyt w państwie innym niż państwo ojczyste. Brytyjskie władze będą gotowe wnioskować o zatrzymanie i przekazanie osób poszukiwanych podczas ich pobytu poza granicami państwa ojczystego. Taka praktyka odbywać się będzie mogła jedynie z pomocą Interpol-u, którego baza danych zastąpi System Informacji Schengen.

Jak sprawdzić, czy jest się poszukiwanym przez Interpol?

Interpol jest największą organizacją policyjną na świecie z 190 państwami członkowskimi w tym Polską i Wielką Brytanią. Organizacja sama w sobie nie jest policją i nie zajmuje się fizycznym aresztowaniem. Jest to natomiast system wymiany informacji i zasobów pomiędzy siłami policyjnymi państw członkowskich. Czerwone Noty i Dyfuzje Interpol-u są publikowane w specjalnie do tego stworzonym systemie i rozpowszechniane we wszystkich państwach członkowskich. Skala zasięgu Interpol-u jest na tyle duża, że każdy, którego dane widnieją w systemie, napotka zdecydowane trudności w podróżowaniu.

Gdy państwo członkowskie zwraca się do Interpol-u o opublikowanie danych osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa lub skazanej wyrokiem prawomocnym, Interpol przesyła te dane wewnętrznie do systemu Krajowego Biura każdego państwa przynależącego do Interpol-u. Często zdarza się, że państwo członkowskie wyraźnie żąda od Interpol-u, aby dane osoby oskarżonej lub skazanej nie zostały równocześnie opublikowane na publicznie dostępnej liście osób poszukiwanych. Faktem jest, że wiele danych osób poszukiwanych przez Interpol nie widnieje i nigdy nie są publikowane na liście, którą możemy znaleźć w Internecie.

Z pomocą adwokata można złożyć specjalnie do tego przygotowany wniosek z prośbą o udostępnienie informacji czy dane osoby widnieją na prywatnej liście Interpol-u. Pomoc adwokata jest konieczna, ponieważ każdy kontakt z Interpol-em grozi ujawnieniem wnioskującemu państwu członkowskiemu lokalizacji osoby poszukiwanej. Nasza kancelaria wielokrotnie kontaktowała się z Interpol-em w celu uzyskania takich informacji, a także przyczyniła się do usunięcia danych osób poszukiwanych (w formie Czerwonej Noty lub Dyfuzji) z systemu Interpol-u.

Co robić w przypadku zatrzymania i aresztu w Wielkiej Brytanii?

Każda osoba poszukiwana przez polskie władze, a aresztowana na terytorium Wielkiej Brytanii, zostanie postawiona przed sądem Westminster Magistrates’ Court w Londynie. Jeśli nie jest to możliwe tego samego dnia, zatrzymana osoba zostanie początkowo przewieziona na lokalny komisariat policji, z którego następnie uda się przed sąd w Londynie.

Podczas pierwszego posiedzenia, sędzia upewni się, że osoba została doprowadzona przed sąd w jak najkrótszym czasie. Zostaną potwierdzone dane osobowe oskarżonego w celu upewnienia się, że to właściwa osoba poszukiwana przez władze obcego państwa. Następnie oskarżony zostanie poproszony o wyrażenie zgody na ekstradycję. Jeśli zgoda zostanie udzielona, ekstradycja nastąpi w ciągu 10 dni według prawa brytyjskiego. W przypadku braku zgody, postępowanie zostanie odroczone, a adwokat będzie mógł wnioskować o tymczasowe zwolnienie z aresztu.

Uprzedni kontakt z adwokatem i tym samym podjęcie działań zapobiegawczych może nie tylko pozwolić na uniknięcie nieoczekiwanego aresztowania (i pozwolić zaaranżować stawiennictwo z wolnej stopy), ale również zmaksymalizować szanse na zwolnienie za kaucją.

O autorze – kim jestem i jak mogę pomóc?

Kancelaria Adwokacka Gherson z biurem w Londynie (2 min. piechotą od sądu Westminster) jest kancelarią specjalizującą się w sprawach międzynarodowych, takich jak postępowania ekstradycyjne, sprawy związane z Interpol-em, prawo imigracyjne oraz azylowe. Osobiście specjalizuję się w prowadzeniu postępowań ekstradycyjnych z Wielkiej Brytanii oraz usuwaniem czerwonych not i dyfuzji Interpol-u. Jestem w stanie doradzić moim klientom w odniesieniu do wszystkich możliwych środków obrony przeciwko wnioskowi o ekstradycję. Zajmowałam się sprawami, w których wystosowano wnioski o ekstradycję osób oskarżonych lub skazanych za najcięższe przestępstwa, takie jak morderstwo, spiski narkotykowe, przestępstwa seksualne, czy oszustwa pieniężne. Z powodzeniem broniłam rodziców przed wnioskami o ekstradycję w celu ochrony praw ich dzieci, a także bezbronnych ofiar współczesnego niewolnictwa i handlu ludźmi. Mam również spore doświadczenie w zwalczaniu bezprawnego przeludnienia i związanych z tym warunków w zakładach karnych na całym świecie.

Jako zespół posiadamy wysoki poziom wiedzy merytorycznej oraz międzynarodową ekspertyzę, a postępowania przeprowadzone przez naszą kancelarię przeszły do historii precedensowego prawa brytyjskiego. W ostatnich latach byliśmy zaangażowani w głośne sprawy dotyczące Stanów Zjednoczonych oraz krajów Unii Europejskiej.

W każdej sprawie, niezależnie od wagi przestępstwa, współpracujemy z prawnikami i ekspertami na całym świecie, tym samym gwarantując naszym klientom kompleksową obsługę. Możliwość skorzystania z usług czołowych ekspertów w dziedzinach takich jak warunki w więzieniach, prawa człowieka, medycyna czy polityka, stawia Gherson na wyjątkowej pozycji wśród innych kancelarii prawnych specjalizujących się w dziedzinie ekstradycji.

Reprezentujemy naszych klientów w brytyjskich sądach ekstradycyjnych – w sądzie niższej instancji Westminster Magistrates’ Court – gdzie przeprowadzane są postępowania ekstradycyjne oraz w sądzie apelacyjnym High Court. Świadczymy pomoc prawną również w zakresie sporządzania skarg i reprezentowania skarżących w toku postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu.

W naszym doświadczeniu istotne jest, aby klient otrzymał kompleksowe doradztwo prawne oraz reprezentację we wszystkich istotnych dla jego sprawy dziedzinach prawa. Obszary takie jak prawo azylowe, imigracyjne czy noty Interpolu, często pojawiają się również w kontekście spraw ekstradycyjnych. Nasz zespół posiada wiedzę i doświadczenie we wszystkich tych dziedzinach.

Ponadto, jako polski adwokat rozumiem problematykę spraw karnych dotyczących obywateli polskich oraz realia polskiego sądownictwa. Wiem jak często polscy obywatele mają trudności związane ze zrozumieniem procedur sądowych w Wielkiej Brytanii oraz jak bardzo stresującym i wstrząsającym doświadczeniem jest zawsze, bez wyjątku, postępowanie sądowe zarówno dla osoby poszukiwanej, jak i jej bliskich.

Jeśli podejrzewasz, że Twoje nazwisko może widnieć na liście Interpol-u, a postepowanie ekstradycyjne to tylko kwestia czasu, proszę nie wahaj się ze mną skontaktować.

Informacje zawarte w tym artykule służą wyłącznie celom informacyjnym. Informacje te mają charakter ogólny i nie stanowią porady prawnej, oferty świadczenia usług prawniczych, ani wyczerpującego opracowania prawnego danej problematyki. Gherson nie ponosi odpowiedzialności za straty, które mogą wyniknąć z dostępu lub polegania na informacjach zawartych w tym artykule. W celu uzyskania pomocy prawnej należy zwrócić się bezpośrednio do GHERSON SOLICITORS i poprosić o rozmowę z adwokat Agnieszka Maria Biel:

Adres: 17a-19 Harcourt Street, London W1H 4HF

Telefon: +44(0)20 7724 4488

Komórka: 07841 205800

Email: [email protected]