Te prawa pracownicze mogą zostać zagrożone po Brexicie!

W przedstawionym we wtorek programie opuszczenia Unii Europejskiej, Theresa May wyraźnie zaznaczyła, że stawia na twardy Brexit, bez żadnych ustępstw i półśrodków. Co więc stanie się z prawami pracowniczymi, które w dużej mierze wywodzą się z prawa unijnego?

fot. Shutterstock

Pytanie to nie jest bezpodstawne – Wielka Brytania zamierza opuścić jednolity rynek, wystąpić z unii celnej i, a może przede wszystkim, przywrócić na Wyspach tylko i wyłącznie jurysdykcję sądów brytyjskich. Problem polega na tym, że wiele praw, w tym m.in. prawa pracownicze, zaczęło obowiązywać w Wielkiej Brytanii w wyniku przynależności kraju do Unii Europejskiej. Czy zatem po Brexicie pracownicy w UK przestaną korzystać z praw, do których zdążyli się już od kilkudziesięciu lat przyzwyczaić? 

W jednym z wcześniejszych przemówień Theresa May zaznaczyła, że po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej rząd nie ruszy żadnych praw nabytych. Ale brytyjska premier mówiła jedynie o okresie, gdy ona będzie urzędować na Downing Street, natomiast ochrona praw pracowniczych po jej ustąpieniu z funkcji premiera wcale nie nie musi być tak oczywista. 

Jakie prawa pracownicze mogą więc być szczególnie zagrożone w najbliższej przyszłości w Wielkiej Brytanii? Oto lista 10 najbardziej znanych i cenionych praw pracowników:

1.Limity dotyczące godzin pracy
Pracownicy w Wielkiej Brytanii mogą obecnie pracować w wymiarze max. 48 godzin tygodniowo. Są od tego wyjątki (np. w służbie zdrowia, na kutrach rybackich czy w armii), ale na pracę dłużej niż 48 godzin tygodniowo pracownicy muszą się zgodzić oddzielnie.

Limity pracy dotyczą także młodzieży poniżej 18 roku życia, która nie może być zmuszana do pracy w wymiarze ponad 8 godzin dziennie i ponad 40 godzin tygodniowo.

Warto też zaznaczyć, że w trakcie negocjacji z innymi krajami Unii rząd brytyjski sprzeciwiał się tym zasadom i że limity dotyczące czasu pracy mogą po Brexicie zostać zniesione jako jedne z pierwszych. 

2. Czas wolny od pracy
Pracownicy w Wielkiej Brytanii mają prawo do minimum 48 godzin czasu wolnego w ciągu 2 tygodni, a także prawo do codziennego odpoczynku przez przynajmniej 11 godzin ciągiem (dla ludzi młodych jest to 12 godzin). Dyrektywa dotycząca czasu wolnego miała na celu ochronę pracowników przed wyzyskiem i zapadaniem na choroby wskutek przepracowania. Reguły dotyczące czasu wolnego od pracy odnoszą się także do pracowników nocnych, którzy przeciętnie nie mogą pozostawać w pracy dłużej niż przez 8 godzin dziennie i którzy mają prawo do darmowych konsultacji z lekarzem. 

3.Urlop
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma w UK prawo do 28 dni urlopu. Regulacje unijne, które gwarantują wszystkim pracownikom na etacie prawo do 20 dni urlopu, sprawiły, że z płatnego urlopu skorzystało przynajmniej 2 miliony Brytyjczyków wcześniej do tego nieuprawnionych. 20 dni urlopu to mniej, niż stanowi prawo brytyjskie, ale dotychczas była to zapora dla kolejnych rządów, które mogłyby chcieć ograniczyć prawo do urlopu. 

4. Równa płaca za taką samą pracę
Równa płaca za taką samą pracę dla kobiet i mężczyzn została wdrożona do prawa europejskiego w 1957 r. Przed przystąpieniem do UE, w Wielkiej Brytanii obowiązywały już podobne zapisy, ale prawo to było słabo chronione. 

5. Prawa macierzyńskie
Prawo Unii Europejskiej gwarantuje kobietom minimum 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Dyrektywa z 1992 r. EU Pregnant Workers Directive przyznała też kobietom prawo do brania wolnego w celu odbycia konsultacji z lekarzem dotyczących ciąży, a także zobowiązała pracodawców do dbania o kobiety w ciąży i zakazała im zwalniać kobiety przebywające w trakcie ciąży na zwolnieniu lekarskim.

Eksperci są pewni: Polacy muszą się przygotować po Brexicie na otwartą wrogość ze strony Brytyjczyków!

6.Urlop rodzicielski
Prawo unijne stanowi, że rodzice mają prawo do 18 tygodni niepłatnego urlopu rodzicielskiego. Poza tym rodzice mają prawo do wzięcia dodatkowego czasu wolnego, gdy dziecko jest np. chore. 

7. Prawa antydyskryminacyjne
Obowiązujące w Wielkiej Brytanii prawa zabraniające dyskryminacji ze względu na wiek, religię czy orientację seksualną wywodzą się wprost z unijnej Dyrektywy o Równym Traktowaniu. Unia ułatwiła też osobom dyskryminowanym walkę o swoje prawa, przenosząc obowiązek udowodnienia dyskryminacji/braku dyskryminacji z pracownika na pracodawcę. 

8. Odszkodowanie dla ofiar dyskryminacji
Prawo Unii Europejskiej stanowi, że nie ma górnej granicy odszkodowania, jakie pracodawca musi zapłacić pracownikowi, co do którego sąd uznał, że stał się ofiarą dyskryminacji. To może się zmienić po Brexicie, jako że w Wielkiej Brytanii istnieje duże lobby za wprowadzeniem takiej górnej granicy. 

9. Ochrona pracowników agencyjnych
Prawo unijne stanowi, że pracownicy agencyjni muszą być traktowani tak samo jak bezpośredni pracownicy firmy, tzn. że muszą mieć np. dostęp do tych samych w pracy udogodnień i wspólnych pomieszczeń. Unia zachęca też kraje członkowskie do poszerzania dla takich pracowników oferty szkoleń i pomocy w zakresie wychowywania dziecka. W Wielkiej Brytanii prawa pracowników agencyjnych są zaledwie tolerowane, dlatego należy się spodziewać, że po Brexicie mogą one zostać szybko zniesione. 

10. Zdrowie i bezpieczeństwo
Unijna Dyrektywa dot. Zdrowia i Bezpieczeństwa w pracy zobowiązuje pracodawców do poprawy warunków pracy, tak, by zminimalizować ryzyko wypadków. Szereg regulacji dotyczy też zagrożeń w pracy – hałasu czy obcowania z chemikaliami. 41 z 65 nowych regulacji wprowadzonych w UK w latach 1997 – 2009, a dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa pracy, wywodzi się z prawa unijnego. 
 

Czy po Brexicie czeka nas radykalne obniżenie podatków i koniec benefitów?