Koniec świata za mgłą

Okulistyka to pierwsza dziedzina medycyny, w której zaczęto stosować laser. Obecnie wykorzystuje się go już rutynowo do zabiegów poprawiających i ratujących wzrok.

Pierwsze próby zastosowania lasera do leczenia wzroku podjęto już w latach 60. XX w., na stałe wszedł on do kanonu medycznego w latach 80. Trudno byłoby wyobrazić sobie obecną okulistykę bez pomocy lasera. Jest bardzo szybki, sterylny i precyzyjny. Sam zabieg jest bezbolesny, zwykle wystarczy znieczulenie oka specjalnymi kroplami, nie powoduje krwawienia czy uszkodzenia tkanek. Stosowany jest do leczenia zaćmy, jaskry, chorób siatkówek, a przede wszystkim do korygowania wad wzroku. To szczególnie dobre rozwiązanie dla osób, które mają dość ciągłego noszenia okularów i soczewek, bez których świat wiecznie pokrywa mgła.

Era okularników

Możliwe, że ponad połowa populacji na świecie ma jakąś wadę upośledzającą dokładne widzenie. Zaliczamy do nich:

– krótkowzroczność – obraz nie jest przekazywany bezpośrednio na siatkówkę oka a tuż przed nią. Jest to wynik zbyt długiej gałki ocznej albo dużej wypukłości soczewki lub rogówki. Krótkowidz wyraźnie widzi tylko przedmioty będące blisko.

– nadwzroczność – zamiast na siatkówce promienie świetlne ogniskują się za siatkówką. Przyczyną jest za krótka gałka oczna lub/i zbyt wypukła albo zbyt płaska rogówka. Dalekowidz dobrze widzi przedmioty znajdujące się w znacznej odległości, a te w pobliżu – nieostro.

– astygmatyzm – promienie świetlne załamują się pod różnymi kątami, ponieważ powierzchnia rogówki ma nieprawidłowy kształt. Ta wada najczęściej występuje łącznie z krótko- lub dalekowzrocznością. Astygmatyzm sprawia, że widziane przedmioty są zniekształcone.

Wszystkie powyższe wady można oczywiście korygować za pomocą okularów, ale ostatnio coraz częściej poddajemy się laseroterapii. Do leczenia krótkowzroczności, nadwzroczności i astygmatyzmu stosowany jest laser excimerowy. Po zabiegu, który polega na zmianie kształtu powierzchni rogówki, można pozbyć się okularów!

Leczenie laserowe

W laserowej korekcie wad wzroku stosowanych jest kilka metod:

– PRK – polega na usunięciu cieniutkiej warstwy nabłonka rogówki, a następnie laserowym odparowaniu jej głębszej warstwy w wyznaczonych miejscach. Zabieg trwa kilkanaście minut. Tą techniką leczy się głównie krótkowzroczność do -6 dioptrii. Operacji nie wykonuje się na obydwu gałkach równocześnie, gdyż wymagany jest czas na odbudowę nabłonka ok. 2-3 dni, podczas gdy na oku znajduje się sterylny opatrunek. Kolejne oko może być poddane zabiegowi po 10-14 dniach. Co prawda na efekty trzeba trochę poczekać, bo pojawiają się dopiero po 2-3 miesiącach, to jest to najtańsza metoda laserowej korekcji wzroku.

– LASEK – najpierw preparuje się chemicznie płatek z nabłonka rogówki, następnie na pozbawioną nabłonka rogówkę kieruje się laser, który koryguje jej kształt. Po zabiegu ponownie na rogówkę nakładany jest nabłonek oraz soczewka, która pełni rolę kilkudniowego opatrunku.

– LASIK – przy użyciu urządzenia zwanego mikrokeratomem nacina się poziomo rogówkę i odchyla, ponownie tworząc płatek, a laser, mając pełne dojście do rogówki, koryguje jej grubość. Następnie ponownie nakłada się nacięty płatek, który staje się również opatrunkiem. Technika ta została ostatnio trochę zmodyfikowana i powstała metoda SBK-LASIK, która jest znacznie delikatniejsza i szybsza. Mogą się jej poddać osoby z bardzo cienką rogówką, u których inne sposoby nie wchodzą w grę. Zabieg trwa od 2 do 3 minut. Techniki pozwalają na korekcję krótkowzroczności nawet do -10 dioptrii, dalekowzroczności do +4 oraz astygmatyzmu do 6 dioptrii.

– femtoLASIK – lekka modyfikacja techniki LASIK, zamiast mikrokeratomem płatek tworzy się przy użyciu lasera femtosekundowego. Zabieg jest przez to jeszcze szybszy, precyzyjniejszy, a czas gojenia dużo krótszy.

Z wszystkich powyższych zabiegów najbardziej rekomendowane są techniki LASIK, ponieważ można wykonywać operacje na obu gałkach jednocześnie, ponadto pacjenci odczuwają po nich mniejszy dyskomfort, a czas rekonwalescencji jest najkrótszy.

Czy są minusy?

Wymienić można sporo pozytywnych stron zabiegu laserowego: bardzo bezpieczny (ryzyko powikłań to zaledwie 1 proc.!), efektywny (pomaga przeszło 90 proc. pacjentów całkowicie wyleczyć wady wzroku), pozwala widzieć świat ostrzej i to bez szkiełek!

Oczywiście przy wielu plusach ma także swoje minusy. Znacznie pocienia rogówkę, przez co ta jest bardziej skora do urazów i uszkodzeń, przy mocniejszym uderzeniu może nawet pęknąć. Efekt ostrości widzenia może się pogarszać wraz ze starzeniem się, potrzebne będą wówczas ponownie okulary np. do czytania.

Ratujmy nasz wzrok

Lasery są niezastąpione nie tylko w poprawie widzenia, ale co najważniejsze w ratowaniu wzroku. Coraz więcej osób cierpi na zaćmę, która prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku. Przyczyną jest mętnienie soczewki oka, traci ona elastyczność i przezroczystość, a tym samym światło nie dociera już do wnętrza gałki ocznej. Widzimy świat pokryty mgłą, która z czasem coraz bardziej gęstnieje, aż w końcu uniemożliwia nam zobaczenie czegokolwiek. Póki co jedynym znanym sposobem radzenia sobie z zaćmą jest wymiana uszkodzonej soczewki na sztuczną. W czasie zabiegu zmętniała soczewka jest usuwana z oka, a następnie wprowadzany jest jej zamiennik, który szybko dostosowuje się do kształtu gałki. Co ważne, raz wyleczona zaćma już nie powraca, dlatego też warto zainwestować w jej całkowite pozbycie się.

Do kolejnej bardzo poważnej choroby wzroku, która prowadzi do jego utraty, należy jaskra. W skrócie polega ona na tym, że gromadząca się w oku woda uciska włókna nerwowe, co z czasem prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego. Nie jest to upośledzenie całkowicie wyleczalne, jednak przy odpowiednim postępowaniu można ją zahamować bądź spowolnić. Przy użyciu lasera powiększa się otwory odpływu płynu bądź tworzy się dodatkowe w tęczówce, aby ciecz nie zbierała się w nadmiarze.

Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów, warto więc o niego zadbać, a w razie konieczności podjąć stosowne leczenie, które może zapobiec jego utracie.