Jestem w ciąży i pracuję

Bycie w ciąży lub świeżo upieczoną matką nie przeszkadza ani nie powstrzymuje przed dalszą pracą i rozwojem kariery zawodowej.

Słowniczek: ciąża i prawa >>

Prawa pracownicze: ciąża >>

Wiele kobiet pracuje podczas ciąży i wraca do pracy po porodzie, kiedy jeszcze karmią piersią. W wielu miejscach pracy istnieją jednak zagrożenia, które mogą wpłynąć na zdrowie i bezpieczeństwo nowych i przyszłych matek. Warunki pracy, które dotychczas były uważane za dopuszczalne, mogą przestać być takimi podczas ciąży i w okresie karmienia piersią. Na szczęście prawo nad nami czuwa, a przyszłe matki powinny wiedzieć, na jakie paragrafy powołać się w sytuacji, gdy pracodawca nie dopełnia obowiązków związanych z BHP.

Jakie są poszczególne regulaminy dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa matek?
Przepisy BHP (Management of Health and Safety at Work Regulations) z 1999 roku zawierają regulacje, które chronią zdrowie i bezpieczeństwo pracujących matek. Z kolei na mocy aktu dyskryminacji ze względu na płeć (Sex Discrimination Act) z roku 1975, jeśli pracodawca nie zapewni ochrony zdrowia i bezpieczeństwa swoich ciężarnych pracownic, to może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za dyskryminację płci.

Czy muszę informować pracodawcę, że jestem w ciąży lub po porodzie?
O ile nie jest to konieczne, jest jednak ważne dla zdrowia twojego oraz dziecka, byś złożyła jak najwcześniej pisemne powiadomienie o byciu w ciąży czy też świeżo po porodzie. Dopóki twój pracodawca nie dostanie oświadczenia, nie ma obowiązku wdrożenia odpowiednich zasad bezpieczeństwa, oczywiście poza tymi ogólnie obowiązującymi dla wszystkich pracowników. Pracodawca ma prawo prosić o certyfikat od lekarza rodzinnego lub położnej potwierdzający ciążę.

Jakie istnieją zagrożenia dla nowych matek i spodziewających się dziecka?
Poniższa lista jest przydatnym narzędziem do identyfikowania ryzyka i zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa nowych i przyszłych matek oraz ich dzieci:
Zagrożenia fizyczne:
– nietypowe/dziwne miejsca pracy
– wibracje i drgania
– szum/hałas
– promieniowanie (o tym traktuje odrębna ustawa)
Zagrożenia biologiczne:
– zakażenia
Zagrożenia chemiczne:
– czynności związane z obchodzeniem się ze związkami chemicznymi (lekarstwami, środkami odurzającymi, pestycydami, ołowiem, itd.)
Warunki pracy:
– nieodpowiednie instalacje i urządzenia sanitarne (wliczając w to ubikacje/łazienki)
– praca po godzinach, nocne zmiany itd.
– ponadprzeciętnie stresująca praca
– wystawienie na dym papierosowy
– nadzwyczajnie wysokie lub niskie temperatury
– praca w samotności
– praca wysokościowa
– podróżowanie
– wystawienie na przemoc i zagrożenie bezpieczeństwa

Czy mogę przestawić sobie godziny pracy w celu zredukowania poziomu stresu?
Jeśli w wyniku zestawu ryzyka zawodowego stres został zidentyfikowany jako potencjalne zagrożenie, pracodawca powinien, jeśli tylko jest to możliwe, usunąć to ryzyko. Jeśli nie jest to możliwe, godziny lub warunki pracy powinny zostać dostosowane. Może to być np. zmiana godzin pracy, by nie podróżować do pracy w godzinach szczytu.

Czy mam prawo częściej korzystać z przerw?
Tak. Częstotliwość i długość przerw należy omówić ze swoim pracodawcą jako część ustalania ryzyka zawodowego.

Czy nowe matki i kobiety ciężarne mogą wciąż pracować na nocnych zmianach?
Tak. Chyba, że istnieje szczególne ryzyko zawodowe i lekarz rodzinny lub położna wystawili  zaświadczenie zabraniające pracy nocnej. Jeśli taki przypadek zaistnieje, pracodawca musi zaproponować ci odpowiednią alternatywę pracy w ciągu dnia na takich samych warunkach i zasadach, a jeśli nie jest to możliwe – odesłać na płatny urlop na tak długo jak to konieczne w celu zapewnienia odpowiednich warunków dla zdrowia i bezpieczeństwa matki lub/i dziecka.

Ile z czasu pracy mogę poświęcić na badania prenatalne?
Podczas ciąży mamy prawo do płatnych zwolnień na wizyty w przychodni czy szpitalu. Nie ma ustalonego limitu, który ograniczałby czas spędzony u lekarza czy położnej.

Jakie prawa przysługują chorej ciężarnej?
Jeśli ciężarna zachoruje i będzie niedysponowana, ten okres traktowany jest jako zwolnienie chorobowe i powinna otrzymać Statutory Sick Pay (zasiłek chorobowy) od pracodawcy, jeśli jej przysługuje. Jeśli nie, może starać się o Employment and Support Allowance (zasiłek z tytułu niezdolności do pracy) od Jobcentreplus.
Jednakże, jeśli ciężarna zachoruje kiedykolwiek w okresie począwszy od 4 tygodnia przed wyznaczoną datą porodu, a choroba powiązana jest z ciążą, wtedy zasiłek chorobowy nie jest wypłacany. Ciężarna przechodzi na zasiłek macierzyński od drugiego dnia nieobecności z powodu choroby.

Wracam do pracy. Czy wciąż mogę karmić piersią?
Tak. Do matki należy decyzja o tym, jak długo chce karmić piersią. Po powrocie do pracy powinna okazać pracodawcy pisemne oświadczenie, że karmi piersią, a najlepiej w miarę możliwości dać pracodawcy o tym znać jeszcze przed powrotem. Będzie miał czas, by sprawdzić, czy warunki pracy nie zaszkodzą jej lub dziecku. Pracodawca jest również zobowiązany udostępnić miejsce do odpoczynku dla ciężarnych i karmiących matek, natomiast HSE (Health and Safety Executive – inspektorat do spraw BHP) zaleca udostępnienie matkom zacisznego, zdrowego i bezpiecznego środowiska w celu zbierania i przechowywania mleka (nie jest to jednak wymóg prawny).

Gdzie mogę znaleźć więcej informacji?
Więcej informacji można uzyskać kontaktując się z infolinią HSE lub można zajrzeć na stronę internetową www.hse.gov.uk/mothers/index.htm
Anna Korcz / Fot. Shutterstock

Słowniczek: ciąża i prawa >>

Prawa pracownicze: ciąża >>