Filtry cząstek stałych – prawdopodobnie największy problem nowoczesnych diesli

Filtry cząstek stałych – znane także jako DPF (Diesel Particulate Filter) lub FAP (Filtre a Particules) pierwszy raz trafiły do niektórych aut osobowych już ponad 10 lat temu. Na skalę masową – od 2005-2006 roku. Urządzenia, które wyłapując sadzę (czarny dym) miały w teorii przyczynić się do wzrostu ekologiczności i w rezultacie popularności diesli, w praktyce spowodowały w ostatnich latach tyle problemów, że klienci zaczęli przesiadać się do aut z silnikami benzynowymi.

Goniąc wyśrubowane normy emisji, filtry zostały na siłę zamontowane praktycznie do każdego nowego diesla. Miały wytrzymywać przebiegi rzędu 200-300 tysięcy kilometrów i do tego czasu nie wymagać dodatkowej obsługi. Praktyka pokazała, że z powodu braku możliwości regeneracji w jeździe miejskiej i niedopracowania samych systemów DPF- problemy zaczęły pojawiać się dużo wcześniej, nierzadko już po 50-80 tys. km. I niestety dotyczyły także silników i ich osprzętu, a nie samych filtrów. Proces regeneracji filtra, w zamyśle mającej odbywać się co 1000km, w praktyce ma miejsce znacznie częściej (w jeździe głownie miejskiej- nawet co 50km) i prowadzi do znacznego zwiększenia zużycia paliwa (o 20-30% w trakcie trwania) oraz nawet czterokrotnie częstszych niż zalecane wymian oleju. Filtr potrzebuje do regeneracji temperatur rzędu ponad 600 ^o C – osiągane jest to przez wtryskiwanie większych ilości paliwa, którego spora ilość nie ulega spaleniu i rozrzedza olej silnikowy. To z kolei prowadzi do przedwczesnego zużycia silnika, głownie- turbosprężarki. Sprawy pogarszają się z rosnącym przebiegiem i zużyciem pojazdu- im więcej zabrudzeń dostaje się do wydechu, tym szybciej filtr się zapycha. Z kolei jazda z zapchanym filtrem w bardzo szybkim tempie prowadzi do dalszych usterek – pierwszymi ofiarami padają z reguły turbosprężarka i zawór EGR.

Jak to się ma do ekologii?  Zwiększone zużycie paliwa (a wiec większa emisja co2),  wielokrotnie częste wymiany oleju (który jest przecież szkodliwym odpadem), awarie silników – turbosprężarek, wtrysków, zaworów EGR czy wreszcie całych jednostek napędowych, młode wiekiem wraki na złomowiskach…  Na pewno nie jest tak zielono jak być miało, a wszystkie wydatki spadają na pechowego właściciela pojazdu.

Co można zrobić z problemem?

Jedyna metoda na całkowite unikniecie problemów z filtrem DPF i użytkowanie auto zgodne z intencjami właściciela (a nie samego pojazdu życzącego sobie co chwila jazd autostradowych) jest jego usuniecie. O ile nie planujemy sprzedać naszego auta- najlepiej darować sobie wszelkie metody regeneracji filtra. Najgorsze dla silnika są wymuszone komputerem diagnostycznym procedury wypalania – czyli 20 aż do 40 minut katorgi, podczas której silnik wytwarza i utrzymuje w wydechu temperaturę rzędu 600 stopni i więcej. Cierpią na tym głównie wtryski a olej praktycznie od razu nadaje się do wymiany. O ile cały system jest sprawny a silnik jest w świetnym stanie – taka regeneracja może wystarczyć na kilkaset- kilka tysięcy kilometrów, przeważnie jest wykorzystywana w celu sprzedaży pojazdu i przekazania problemu kolejnej osobie. Inne metody czyszczenia/ regeneracji są mniej szkodliwe dla auta- natomiast rzadko skuteczne. Ze względu na nieprzelotowa naturę filtra i fakt, ze zużyciu ulegają jego właściwości chemiczne (o tym poniżej) nie da się go doprowadzić do stanu nowego. Pozostaje jeszcze wymiana filtra na nowy – mająca jakikolwiek sens jeśli jest to część oryginalna od producenta auta- horrendalnie droga, natomiast zawierająca platynę, rod i pallad, wymagane do poprawnej pracy filtra. Kolejnym warunkiem jest w 100% sprawny silnik- jakiekolwiek zanieczyszczenia, zużycie wtrysków czy olej z turbosprężarki w bardzo krótkim czasie zapchają nowy filtr. Zamienniki dostępne w coraz niższych cenach niestety nie zawierają drogiej platyny, i w najlepszym wypadku pozwolą przejechać 5-30 tysięcy km. Znowu pod warunkiem ze cały system DPF (czujniki, przewody itp.) jak i silnik są w 100% sprawne.

Usuwanie DPF pozostaje jedyna permanentna metoda na unikniecie problemów przez cały okres użytkowania pojazdu oraz na korzystanie z auta wedle potrzeb, bez wymuszonych wyprawa na autostradę. Poprawnie wykonana usługa polega na usunięciu z wydechu zapchanego filtra oraz na odpowiednim przeprogramowaniu sterownika silnika (ECU) lub montażu emulatorów w celu wyłączenia regeneracji oraz dezaktywacji komponentów systemu DPF. Jako ze usługa wiąże się z modyfikacja oprogramowania w komputerze silnika, sterującym praca wszystkich jego podzespołów, koniecznie jest powierzenie tej operacji specjalistom. Jakiekolwiek pomyłki w modyfikacji tzw. mapy zaowocują bardzo kosztownymi awariami. W najgorszych wypadkach użytkownik zostaje pozbawiony jakiejkolwiek diagnostyki, kontrolka silnika i inne ostrzeżenia znikają na zawsze (również w wypadku innych usterek!), a auto dalej próbuje regenerować usunięty filtr- kilka do kilku tysięcy mil owocuje w tym wypadku awaria silnika i koniecznością jego wymiany/remontu. Jako ze oryginalne sprzęt tuningowy pozwalający na modyfikacje ECU oraz odpowiednia wiedza wymagają znacznych nakładów finansowych – generalnie w tym przypadku tania usługa przeważnie oznacza spore wydatki w niedalekiej przyszłości.

Przy okazji usuwania filtra można w bezpieczny sposób podnieść moc pojazdu (karygodne i niebezpieczne dla silnika jest robienie tego bez usunięcia filtra!), oraz na przykład zamknąć zanieczyszczający silnik zawór recyrkulacji spalin (EGR). Prawidłowe usuniecie DPF zapewni spalanie niższe o 5-10% (brak regeneracji DPF), lepsze osiągi, a przede wszystkim – zapewni dłuższe życie silnika i jego osprzętu. Jeśli chodzi o legalność – samochody z prawidłowo usuniętym filtrem bezproblemowo zaliczają test emisji MOT (emisja cząstek stałych nie jest sprawdzana w ogóle!), do tego wbrew obiegowym opiniom nie ma prawa wymagającego montażu, a wiec zabraniającego usunięcia, DPF do auta przed 2009 rokiem produkcji.

Za przygotowanie materiału dziękujemy firmie ECU Systems Ltd., zajmującej się miedzy innymi chip tuningiem oraz systemami DPF. ECU Systems oferuje pełną diagnostykę systemów DPF oraz usługę ich usuwania w ponad 20 warsztatach na terenie UK.

ECU systems Ltd., www.ecu-systems.co.uk