Felieton: Uzależnić można się od… wszystkiego

Uzależnienie – znajomo brzmiące słowo, wręcz powszechnie, na co dzień stosowane, tak jakby dotyczyło wszystkiego i wszystkich. Po części jest to prawda, ponieważ uzależnić się można praktycznie od wszystkiego.

A. Dodziuk w swojej książce pt. „Nałogowy człowiek”, opisuje sytuację, jaka miała miejsce na jednym z warsztatów terapeutów od uzależnień, gdzie na pytanie, od czego można się uzależnić, w ciągu 10 min grupa 25 uczestników wymieniła 70 uzależnień, z którymi się zetknęła.

Przedstawiam te najbardziej popularne i te niecodzienne: narkotyki, alkohol, tabletki, papierosy hazard, seks, zakupy, praca, telefon komórkowy, tanoreksja (uzależnienie od solarium), bigoreksja (uzależnienie od siłowni), użalania się nad sobą, od partnera, od strojenia się, opieki nad dzieckiem, dokształcania, czekolady.

Jak wskazują powyższe przykłady, istnieją dwa rodzaje uzależnień od substancji psychoaktywnych: wymieniony już alkohol, narkotyki itp. oraz od zachowań czyli wszystkie czynności, bez których trudno się nam obejść czy też z nich zrezygnować wspomniany już seksoholizm, pracoholizm, itp.
Co to jest uzależnienie?  
Nikt z nas nie postanawia, że w tym roku czy miesiącu zostanie osobą uzależnioną. Problemem jest to, że uzależnienie potajemnie wkrada się w nasze życie.

Szczególnie wtedy, gdy jesteśmy nieszczęśliwi, w stanie złości, frustracji – nie zdajemy sobie sprawy, że lecząc nasze smutki alkoholem, hazardem, narkotykami czy zakupami, możemy doprowadzić do uzależnienia. „Gdy miałem 15 lat, rodzice postanowili się rozwieść.

Miałem wrażenie, ze mój świat wali się w gruzy. Czułem się za ich rozwód odpowiedzialny, miałem poczucie winy, a przede wszystkim bardzo się bałem.

Czułem pustkę i samotność. Szukałem jakiegoś sposobu, aby uśmierzyć swój ból. Zacząłem eksperymentować z narkotykami. Poszukując ulgi popadłem w uzależnienie narkotykowe”.
Naukowcy definiują uzależnienie – jako silną potrzebę wykonywania danej czynności np. pracowanie 24/h przez 7 dni, czy silne pragnienie zażywania substancji psychoaktywnej – np. leków, wypicie alkoholu. Uzależnienie można porównać do „bezwarunkowej miłości”, dla której człowiek poświęci wszystko, łącznie ze swoim życiem.

Ogromny wpływ na nasze skłonności do uzależnień lub też nie, ma pierwsze środowisko, czyli dom rodzinny, tam kształtują się nasze wartości, nasza osobowość, a także nasza samowystarczalność lub zależność.

Pani ordynator z oddziału toksykologii, jednego z warszawskich szpitali, na pytanie czy dziecko można uchronić przed uzależnieniem od narkotyków odpowiedziała, że jest to możliwe wtedy, gdy w rodzinie istnieją bliskie więzi emocjonalne pomiędzy jej członkami.

Poza rodziną, ważną instytucją, która ma wpływ na naszą tożsamość jest szkoła, ona pomaga i sprzyja samodzielnemu rozwojowi naszych zdolności lub poddaje w wątpliwość zdolność kierowania własnym życiem, twórczością, przez co powoduje zahamowanie własnego rozwoju, co sprzyja wycofaniu się i zależności.

Osoba, która nie nauczyła się osiągać rzeczy dla niej ważnych i wartościowych, które dają jej poczucie zadowolenia z życia, mając niską samoocenę, jest przekonana, że sama nie da sobie rady, dlatego poszukuje wsparcia z „zewnątrz”, aby przetrwać.

W ten sposób jej życie staje się całą serią zależności od tych akceptowalnych społecznie jak: rodzina, praca czy tych nieakceptowalnych jak środki psychotropowe.
Do najbardziej charakterystycznych objawów uzależnienia należą:
– bardzo częste lub przymusowe spożywanie, środków psychotropowych lub korzystanie z    danego zachowania – często kosztem zdrowia, rodziny, pracy,
– niepowodzenia przy próbach samodzielnego zwalczenia swojego nałogu,
– wzrost tolerancji, czyli potrzeba zwiększenia dawki substancji,
– objawy odstawienia, dyskomfort fizyczny i psychiczny po gwałtownym zaprzestaniu zachowania nałogowego lub odstawieniu używek, tzw. głód
Na czym polega pomoc ludziom uzależnionym?
Osoba uzależniona musi przede wszystkim sama podjąć decyzję o skorzystaniu z pomocy dla siebie, wtedy i tylko wtedy leczenie będzie miało sens. Sama terapia jest zadaniem trudnym, złożonym, a przede wszystkim długotrwałym.

O skuteczności leczenia decyduje motywacja pacjenta do wyjścia z nałogów. Z praktyki zawodowej wiem, że czasami trzeba dotknąć dna, aby mieć motywację, aby z tego dna się odbić.

Ważnym czynnikiem wspomagającym jest włączenie rodziny, zmiana stylu życia, rozwój zainteresowań, kreatywne wykorzystanie czasu wolnego.

W UK pierwszą pomoc i wskazówki w przypadku uzależnień można uzyskać już u lekarza pierwszego kontaktu GP, w przychodni zdrowia psychicznego Mental Health, terapeutów, psychologów specjalizujących się w problematyce uzależnień zarówno polskich jak i angielskich, których można znaleźć na stronach internetowych.

W większości polskich kościołów funkcjonują grupy samopomocowe dla ludzi uzależnionych jak też ich rodzin. Walka z uzależnieniem jest pasmem upadków i powstań, ale zawsze warto walczyć do końca, bo stawką jest życie.
Ela Wójcik
pedagog, psychoterapeuta
tel. 07979154318
PsychoterapeutkaLondyn.co.uk