Europejski Nakaz Aresztowania wciąż obowiązuje

Europejski Nakaz Aresztowania (ENA), to uproszczona forma ekstradycji, istniejąca pomiędzy państwami członkowskimi UE, umożliwiająca aresztowanie osoby podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestępstwa, albo już skazanej za nie. – Konsekwencją jest  wydanie jej do kraju, gdzie zostanie postawiona przed sądem lub przekazana do wykonania wcześniej orzeczonej kary – wyjaśnia Adwokat Anna Matelska z kancelarii AM International Solicitors.

AM International Solicitors 1

Europejski nakaz aresztowania został ustanowiony decyzją ramową Rady Europy z dnia 13 czerwca 2002 roku w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, która w art. 31 nakazywała od 1 stycznia 2004 zastąpić przepisy krajowe dotyczące ekstradycji w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi przepisami tej decyzji. – Nakaz wydaje organ sądowy państwa starającego się o wydanie osoby (w zależności od kraju może to być sąd lub prokurator), lecz ostatecznie o wydaniu osoby decyduje organ sądowy państwa, na którego terytorium osoba przebywa – tłumaczy prawnik Anna Matelska. – ENA zastąpił tradycyjną instytucję ekstradycji pomiędzy państwami członkowskimi UE – dodaje.

ENA może zostać wydany wyłącznie wobec osoby, która ma status podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym lub oskarżonego w postępowaniu sądowym, ale również wobec osoby prawomocnie skazanej oraz wobec której prawomocnie orzeczono środek zabezpieczający, polegający na pozbawieniu wolności. – Europejski nakaz może zostać wydany przez sąd polski w odniesieniu do każdej osoby podlegającej jurysdykcji tego sądu, niezależnie od jej obywatelstwa. Po prostu osoba, względem której wydawany jest nakaz, nie musi być obywatelem państwa członkowskiego Unii – wyjaśnia Adwokat Anna Matelska z kancelarii AM International Solicitors. – Warunkiem wydania ENA jest natomiast podejrzenie, iż dana osoba przebywa na terytorium państwa członkowskiego Unii. Nakaz może być wydany również wówczas, gdy brak jest wiedzy, co do konkretnego państwa UE, na terytorium którego przebywa ścigana osoba. Wystarcza podejrzenie, iż osoba ta przebywa na terytorium UE, bez skonkretyzowania państwa – dodaje.

Bywa, że zatrzymanie osoby poszukiwanej odbywa się przy np. przy rutynowej kontroli drogowej. Jednak coraz częściej osoby poszukiwane Europejskim Nakazem Aresztowania są zatrzymywane w miejscach zamieszkania lub pracy. Po aresztowaniu na podstawie ENA osoba zatrzymana zostaje przewieziona do komisariatu policji, gdzie zostaje jej przedstawiony Europejski Nakaz Aresztowania, zwykle w języku polskim oraz angielskim. Nie odbywa się formalne przesłuchanie, dlatego osobie zatrzymanej nie przysługuje wizyta prawnika z urzędu. – Warto więc skontaktować się z prawnikiem, który będzie reprezentował nasz interes – radzi Anna Matelska.

Według prawa osoba zatrzymana na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania musi zostać postawiona przed sądem tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe. Pierwsze posiedzenie sądowe odbywa się przed sędzią okręgowym i ma kluczowe znaczenie dla sprawy. Podczas tego posiedzenia ustala się tożsamość osoby zatrzymanej, która następnie decyduje czy zgadza się na ekstradycje, czy też nie.  Jeżeli zgoda nie zostanie wydana, sad zajmie się następnie takimi sprawami jak zwolnienie za kaucja oraz wyznaczenie daty procesu ekstradycyjnego. Należy dodać, że prawnik reprezentujący osobę zatrzymaną na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania już podczas pierwszego posiedzenia sądowego musi zidentyfikować potencjalne argumenty, które następnie, w zależności od okoliczności sprawy oraz instrukcji osoby zatrzymanej, będzie podnosił podczas procesu ekstradycyjnego.

– Zanim proces ekstradycyjny dojdzie do skutku, obrona osoby zatrzymanej musi złożyć w sądzie tzw. skeleton argument, w którym określi argumenty, na których będzie polegać podczas procesu, ich podstawę oraz przykłady aktualnego prawa precedensowego, na którym zamierza się oprzeć. Dodatkowo musi również zostać złożone zeznanie osoby zatrzymanej, na podstawie którego obrona była w stanie przygotować Skeleton Argument – tłumaczy zasady Adwokat Anna Matelska z kancelarii AM International Solicitors. Podczas procesu ekstradycyjnego sąd ustala, czy Europejski Nakaz Aresztowania jest zgodny z Aktem  Ekstradycyjnym oraz rozpatruje wnioski, tak obrony, jak i prokuratury.