Działalność gospodarcza w Wielkiej Brytanii po Brexicie. Co się zmieni?

Polacy mieszkający na Wyspach mają poważne obawy odnośnie tego, jak związane z Brexitem zmiany wpłyną na ich życie. Prawnik, Barbara Bitis z Kancelarii Nockolds Solicitors postanowiła nam wyjaśnić tę kwestię także w kontekście przedsiębiorstw w poniższym artykule dotyczącym kwestii prawnych. Ma on na celu przedstawić obecną sytuację oraz przybliżyć ewentualne zmiany, które nastąpią, kiedy Wielka Brytania opuści wspólny rynek europejski.

Po Brexicie

Sytuacja osób i przedsiębiorstw prowadzących działalność poza krajem nie będzie przejrzysta. Obecnie, Rozporządzenie Bruksela 1 określa zasady, w oparciu o które dane sądy mają jurysdykcję w razie sporów między podmiotami indywidualnymi lub przedsiębiorstwami znajdującymi się w różnych krajach członkowskich UE.

Jeśli strona ma miejsce zamieszkania w kraju członkowskim, jurysdykcję ma sąd miejsca zamieszkania pozwanego. Obejmuje to także ochronę słabszej strony w przypadku konsumentów, pracowników czy osób objętych ubezpieczeniem – oznacza to, że strony te mogą wystąpić do sądu z pozwem i być sądzone w swoim kraju zamieszkania. Obecny system pozwala na przystępny cenowo i skuteczny sposób uznawania i wykonywania orzeczeń sądów europejskich.

Przykładowo, małe przedsiębiorstwa i konsumenci mają możliwość złożenia pozwu przeciwko drugiej stronie w swoim lokalnym sądzie właściwym, korzystając z usług lokalnego prawnika. Ponieważ orzeczenie będzie następnie uznane i wykonane w innym kraju UE bez żadnych przeszkód, cała procedura jest identyczna z tą mającą zastosowanie w przypadku orzeczeń krajowych.

Ponadto, UE przyjęła szersze przepisy dotyczące doręczania dokumentów i składania zeznań. Warto wspomnieć o dyrektywie dotyczącej ubezpieczenia komunikacyjnego, która działa na korzyść ofiar wypadków samochodowych i pozwów przeciwko ubezpieczycielom w sytuacji, gdy do wypadku doszło w innym kraju UE. Na mocy tej dyrektywy w przypadku odmowy uznania roszczenia, powód może pozwać ubezpieczyciela w sądzie kraju, w którym ma miejsce zamieszkania.

POLECANE: Brexit: Wpływ na przedsiębiorstwa i osoby fizyczne będące stronami sporów sądowych

Jeśli chodzi o postępowania o niewypłacalności, obecnie brytyjskie postępowania są uznawane w innych krajach UE, co pomaga w zapewnieniu sprawności transakcji biznesowych. W przypadku Brexitu bez porozumienia, tak jak już wspomniano powyżej, Wielka Brytania, będąc poza UE, będzie musiała polegać na przepisach istniejących przed jej wstąpieniem do UE, a więc przepisach Konwencji brukselskiej z 1968 roku. Należy jednak wspomnieć, że Cypr, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja i Słowenia nie przyjęły Konwencji, a więc nie może ona być stosowana w sporach między Wielką Brytanią a tymi krajami.

Wielka Brytania będzie zatem musiała polegać na swoich krajowych przepisach dotyczących uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych za granicą. W Anglii i Walii obowiązują obecnie przepisy prawa zwyczajowego. Oznacza to, że orzeczenie wydane za granicą nie może być bezpośrednio wyegzekwowane w Wielkiej Brytanii – będzie ono traktowane tak, jakby powodowało zadłużenie jednej strony wobec drugiej, aczkolwiek wierzyciel będzie musiał wystąpić do właściwego sądu w Wielkiej Brytanii, który posiada jurysdykcję w sprawie.

PRZECZYTAJ TEŻ: Jak Brexit wpłynie na życie Polaków w Wielkiej Brytanii?

Jeśli chodzi o wykonanie orzeczenia, sąd w Wielkiej Brytanii nie przyzna jurysdykcji jeśli oryginalne orzeczenie nie będzie podlegało jurysdykcji w świetle stosownych przepisów obowiązujących w Wielkiej Brytanii. W związku z tym, odmówione zostanie wykonanie orzeczenia, w związku z którym będzie istniało podejrzenie, że zostało ono pozyskane w sposób nieuczciwy, będzie sprzeczne z polityką publiczną lub jeśli będzie tego wymagać zasada zapewnienia sprawiedliwego procesu (z ang. ‘natural justice’).

Jakiekolwiek orzeczenie w sprawach finansowych musi podawać określoną kwotę, musi być ostateczne i nie może dotyczyć podatków, kar czy wielokrotnych odszkodowań. Sądy krajowe nie biorą pod uwagę zasady wzajemności w przypadku rozpatrywania egzekucji konkretnych orzeczeń. Oznacza to, że jeśli po Brexicie podmiot w kraju europejskim pozwie do sądu osobę lub przedsiębiorstwo z Wielkiej Brytanii, orzeczenie wydane w tej sprawie nie będzie automatycznie uznane w Wielkiej Brytanii, nie zostanie wzięte pod uwagę i w celu jego uznania konieczne będzie złożenie stosownego wniosku.

Powyższe ukazuje, że pojawi się możliwość sprzeciwienia się jego wykonaniu. Cały proces stanie się bardziej skomplikowany, co przełoży się na dodatkowy czas oczekiwania oraz koszty. Kilka konwencji haskich ma zastosowanie do współpracy w sprawach cywilnych i być może będzie można się na nie powoływać. Jeśli Wielka Brytania wystąpi z UE, Rozporządzenia w sprawie doręczania dokumentów i w sprawie współpracy między sądami przy przeprowadzaniu dowodów, które stanowią dokumenty, do których sądy odnoszą się przed zastosowaniem postanowień prawa zwyczajowego dotyczącego doręczania dokumentów za granicą i przeprowadzania dowodów oraz w przypadku kilku jurysdykcji, nie będą miały zastosowania.

Wielka Brytania nie będzie miała również możliwości zawarcia osobnych porozumień dwustronnych z poszczególnymi państwami UE, bowiem Unia Europejska jest jedynym organem właściwym w tym zakresie. Poszczególne kraje członkowskie nie będą mogły podpisywać umów z innymi krajami. Zakłada się, że rząd ponownie stanie się stroną Konwencji z Lugarno i będzie dążyć do wynegocjowania nowego traktatu z Unią Europejską odnośnie do kwestii związanych z prawem cywilnym i współpracy w ramach prawa rodzinnego.

PODSUMOWANIE

Pośród całego tego zamieszania, jedno jest pewne:

Po Brexicie, życie osób i działalność firm, czy to mieszkających/mających siedzibę w Wielkiej Brytanii czy też powiązanych z Wielką Brytanią, będzie bardziej skomplikowane. Od podstawowych praw uprawniających do pozostania w kraju, pracowania i podróżowania, po zasady handlu, wszystkie dotychczasowe prawa, które uznawało się do tej pory za oczywiste będą uchylone i zależeć będą od wcześniej istniejących konwencji do czasu ponownego wynegocjowania przez Wielką Brytanię nowych traktatów co do postępowania w ramach prawa cywilnego i współpracy. Radzimy uporządkować wszystkie swoje sprawy już teraz.

Jeśli podjąłeś decyzję, by zostać w Wielkiej Brytanii, radzimy złożyć wniosek o prawo stałego pobytu. Należy być przygotowanym na błędy natury administracyjnej, do których doszło w nagłośnionych sprawach, w których odmówiono pozwolenia na pobyt stały. Należy uporządkować swoje dokumenty. Choć obecne zasady pozwalają na automatyczne uznanie niektórych dokumentów, przepisy ulegną zmianie i jeśli zagraniczne dokumenty będą miały być uznane, będą musiały być opatrzone Apostille i przetłumaczone na język angielski.

Zgodne życie i stosunki handlowe są ważne dla wszystkich i będą priorytetem zarówno dla Brytyjczyków jak i Europejczyków, aczkolwiek w związku z brakiem wyraźnych wytycznych oraz politycznych realiów oznaczających, że pewne kwestie nie są pierwszorzędnej wagi, radzimy jak najszybciej postarać się o swoje dokumenty. W celu uzyskania porady odnośnie informacji zawartych w tym artykule, prosimy o kontakt.

Kontakt w języku polskim:

Barbara Bitis

Nockolds Solicitors 6 Broad Street Place, London EC2M 7JH

Tel: 020 3892 6800