BBC: Rasizm na polskich stadionach

W minionym tygodniu BBC Sport wyemitowała kilkunastominutowy dokument „Poland’s hooligan problem”.

Autor reportażu – Mihir Bose – reporter pochodzący zapewne z subkontynentu indyjskiego o, jak sam określa, brązowym kolorze skóry, próbował się dowiedzieć, jak ktoś taki jak on będzie się czuł w Polsce podczas mistrzostw Europy w piłce nożnej za cztery lata. Bose dociekał, czy Polska jest gotowa na Euro 2012 nie tyle w kwestii infrastruktury, ile rasizmu? Czy organizatorzy mistrzostw są w stanie uporać się z neonazistowskimi kibicami? Konkluzja dokumentu brzmi: drogi i stadiony można zbudować w ciągu zaledwie kilku lat, pozbycie się rasizmu wydaje się dużo trudniejszym i bardziej czasochłonnym zadaniem.

Widzowie BBC Sport mogli zobaczyć liczne ujęcia polskich fanów-neonazistów wykonujących gest „Heil Hitler!”, swastyki na polskich stadionach, koszulki z napisem „88”, „White Power” i tak dalej. Mihir Bose przeprowadził także wywiady z Jackiem (w dokumencie nie pada jego nazwisko), działaczem antynazistowskiego Stowarzyszenia Nigdy Więcej, którego jednym z założeń jest „wykopanie rasizmu ze stadionów”. Rozmawiał też z czarnoskórym obrońcą Legii Warszawa Dicksonem Choto. Pochodzący z Zimbabwe piłkarz spacerując z dziennikarzem BBC po stadionie swojego klubu wyjaśnia mu: „Moi czarnoskórzy znajomi, którzy studiują w Polsce, nie mogliby usiąść po tej stronie stadionu, ale już na trybunie vis-á-vis nie mają najmniejszych problemów. Mihir Bose dopytuje z niedowierzaniem, jak to możliwe, że w polskim sporcie są tzw. strefy „no-go”. Mowa oczywiście o „Żylecie” i „Krytej”, z których ta pierwsza trybuna znana jest jako królestwo chuliganów i miejsce, do którego nie udają się nie tylko obcokrajowcy, ale i rodziny z dziećmi, kobiety – słowem każdy, kto nie czuje się kibolem.

Mało przekonującym fragmentem dokumentu jest wyprawa do baru w okolicach stadionu Legii, w którym spotykają się, jak zapowiada dziennikarz, „hardcore Legia fans”. Niestety, w filmie padają nieliczne nazwy, występujące w nim osoby często nie mają nazwisk lub są całkowicie anonimowe. Bar, do którego udał się Mihir Bose to najprawdopodobniej albo „Pub przy Kortach”, albo „Źródełko” – oba usytuowane przy Legii i będące stałym miejscem spotkań kibiców. Dziennikarzowi BBC nie udało się porozmawiać z legionistami o rasizmie. Co więcej, polscy fani dali mu jasno do zrozumienia, że nie jest on mile widziany w „ich barze”. Mihir Bose twierdzi też, że w Warszawie na każdym kroku napotykał rasistowskie symbole i napisy związane z subkulturą stadionową (typu Ku Klux Klan).

Główne przesłanie filmu jest całkowicie zgodne z prawdą. Co więcej, nie tylko na polskich stadionach, ale generalnie w polskim społeczeństwie rasizm jest wszechobecny, a Polska wciąż niewiele robi z tym problemem. Jednocześnie jednak dokument wydaje się słaby: przytoczone dowody rasizmu są nie do końca przekonujące i jakby zgromadzone w pośpiechu. Na przykład dowodem rasizmu ma być przypadkowo spotkany w centrum Warszawy skinhead, który nie chciał podać ręki dziennikarzowi BBC. Szkoda jednak, że nie zadano sobie trudu by przetłumaczyć to, co ów skinhead skandował – byłoby to dużo mocniejszym dowodem jego rasizmu.

W studiu BBC Sport po emisji „Poland’s hooligan problem” odbyła się krótka dyskusja. Biorący w niej udział dziennikarz sportowy Steve Bunce twierdził, że zachowanie polskich fanów jest chore, a letnia reakcja polskich władz futbolowych niewybaczalna. Obecny z nim w studiu prezenter sportowy Tony Livesey przypomniał mu jednak, że Wielka Brytania miała taki sam problem w latach 70. i 80. Wówczas tak zwane monkey chants miały miejsce za każdym razem, kiedy na boisku pojawiał się czarnoskóry piłkarz. Tak jak dziś nie są one rzadkością na polskich stadionach. Na pytanie, czy w ogóle warto było powierzać Polsce współorganizację Euro 2012 Tony Livesey odpowiedział: „Zdecydowanie tak. Właśnie dzięki takim imprezom można przełamywać rasizm”.